Η ασυμμετρία αποτελεί την πιο επιχειρησιακά αποτελεσματική και οικονομικά εφικτή επιλογή της ελληνικής πλευράς για την αντιμετώπιση της τουρκικής ναυτικής ισχύος μετά την πρόσφατη ανακοίνωση από τον πρόεδρο Ερντογάν των φιλόδοξων σχεδίων για την περαιτέρω ποσοτική ενίσχυση και ποιοτική αναβάθμιση της, στο πλαίσιο της υλοποίησης της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Του Περικλή Ζορζοβίλη
ΠΗΓΗ: NEWSBREAK
Στον απόηχο των δηλώσεων Ερντογάν, η δημόσια συζήτηση στη χώρα μας σχεδόν μονοπωλήθηκε από την ανάγκη υλοποίησης εξοπλιστικών προγραμμάτων, όπως η εξάσκηση του δικαιώματος προαίρεσης για την προμήθεια της τέταρτης φρεγάτας τύπου FDI-HN, η προμήθεια των νέων κορβετών, ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών τύπου MEKO-200HN «Ύδρα», των υποβρυχίων τύπου 214 «Παπανικολής» και των ταχέων περιπολικών κατευθυνόμενων βλημάτων τύπου Super Vita «Ρουσσέν», η προμήθεια νέων υποβρυχίων.
Δηλαδή, στη συμμετρική αντιμετώπιση της απειλής, που μεταφέρει το πεδίο αντιπαράθεσης στους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους που κάθε χώρα διαθέτει. Δυστυχώς όμως οι συσχετισμοί είναι αρνητικοί για εμάς: το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) της Τουρκίας είναι υπερτετραπλάσιο του ελληνικού και ο πληθυσμός της σχεδόν εννεαπλάσιος. Στις πεπερασμένες δυνατότητες της εθνικής οικονομίας θα πρέπει να προστεθεί και το εξαιρετικά ασφυκτικό πλαίσιο που καθορίζουν οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως γλαφυρά περιγράφηκε από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια στο GLOBSEC Forum 2024, που πρόσφατα διεξήχθη στην Πράγα.
Για τους λόγους αυτούς μία ελληνοτουρκική κλασική «κούρσα εξοπλισμών» θα έχει την ίδια κατάληξη με αυτή μεταξύ ΗΠΑ και πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Όπως αποδείχτηκε από τον Ψυχρό Πόλεμο, νικητής αναδείχτηκε η πλευρά που είχε την ισχυρότερη οικονομία και τη δυνατότητα ταχείας αξιοποίησης των αναδυόμενων τεχνολογιών στον πολιτικό και στρατιωτικό τομέα της οικονομίας της.
Σημαντικός ήταν επίσης ο ρόλος του αφηγήματος, στη συγκεκριμένη περίπτωση του «Πολέμου των Άστρων» (SDI: Strategic Defense Initiative – πρωτοβουλία στρατηγικής άμυνας). Αν και σε τεχνολογικό επίπεδο η υλοποίηση της SDI ήταν εξαιρετικά αμφίβολη, εντούτοις η εξαγγελία της δημιουργίας της προκάλεσε ισχυρές ανησυχίες στη Σοβιετική Ένωση για την αποτελεσματικότητα και κατά συνέπεια την αποτρεπτική ικανότητα του πυρηνικού οπλοστασίου της. Στη δική μας περίπτωση, η Τουρκία έχει μεγαλύτερη οικονομία και περισσότερους ανθρώπινους πόρους, ισχυρότερες τεχνολογικές και βιομηχανικές δυνατότητες και, φυσικά, το αφήγημα της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Με βάση λοιπόν την εμπειρία του Ψυχρού Πολέμου, επιβάλλεται η ελληνική πλευρά να εξετάσει και την επιλογή παράλληλης υιοθέτησης της ασύμμετρης αντιμετώπισης της απειλής, σε βαθμό που θα καθοριστεί από τη διαθεσιμότητα και την ωριμότητα των αναγκαίων τεχνολογιών, τις υφιστάμενες βιομηχανικές τεχνολογικές δυνατότητες αλλά και τους οικονομικούς πόρους.
Αξιοσημείωτο είναι ότι και οι ΗΠΑ προχωρούν με γοργά βήματα προς την ίδια κατεύθυνση για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τη συνεχώς αυξανόμενη, ποσοτικά και ποιοτικά, στρατιωτική, τεχνολογική και οικονομική ισχύ της Κίνας, που καθιστά την τελική έκβαση μίας μεταξύ τους σύγκρουση αμφίβολη ως προς το τελικό αποτέλεσμα, αλλά με σχεδόν βέβαιες τις μεγάλες απώλειες των δύο εμπλεκομένων. Ήδη με το πρόγραμμα Replicator («Αντιγραφέας») του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ επιδιώκεται μέχρι τον Αύγουστο του 2025 η παράδοση πολλών χιλιάδων μη επανδρωμένων, αυτόνομης λειτουργίας συστημάτων που θα επιχειρούν σε πολλαπλούς [επιχειρησιακούς] τομείς (ξηρά, θάλασσα, αέρας, Διάστημα, κυβερνοχώρος – ηλεκτρομαγνητικό φάσμα). Τα συστήματα αυτά έχουν μικρότερο κόστος από τις επανδρωμένες πλατφόρμες, ελαχιστοποιούν την έκθεση του φίλιου προσωπικού στη γραμμή πυρός και μπορούν να τροποποιηθούν, αναβαθμιστούν, βελτιωθούν σε συντομότερους χρόνους.
Ουκρανία και μη επανδρωμένα κάθε είδους
Ταυτόχρονα, ο συνεχιζόμενος για 32ο μήνα πόλεμος στην Ουκρανία έχει αποδείξει στην πράξη ότι μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας και υποβρύχια μπορούν να αποτελέσουν όχι μόνο εξισορροπητικό αλλά και ανατρεπτικό παράγοντα αρνητικού συσχετισμού ναυτικής ισχύος. Μόλις μερικούς μήνες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, οι Ουκρανοί χρησιμοποίησαν μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας τύπου Mykola, με φορτίο εκρηκτικών, συνδυαστικά με μη επανδρωμένα αεροχήματα για να προσβάλουν ρωσικές μονάδες επιφανείας στον λιμένα της Σεβαστούπολης, τον Οκτώβριο του 2022.
Έκτοτε έχουν αναπτύξει και χρησιμοποιήσει επιχειρησιακά πολλούς τύπους μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας, όπως τα Magura V5, Mamai, Sea Baby, Avdiivka (βελτιωμένη έκδοση του προηγούμενου), Stalker 5.0, Dandelion, αλλά και μη επανδρωμένων υποβρύχιων σκαφών όπως τα Toloka TLK-150 και Marichka.
Ουκρανικό μη επανδρωμένο σκάφος επιφανείας Magura που βρέθηκε στις ακτές της Κριμαίας τον Νοέμβριο του 2023. Εύκολα διακριτές στο κατάστρωμα είναι οι τρεις κεραίες δορυφορικών επικοινωνιών (φωτ. Ukrainian Military Center).
Το σχέδιο για έναν μεγάλο πολεμικό στόλο από την εγχώρια βιομηχανία
Η Ελλάδα μπορεί να αντισταθμίσει την ανισορροπία στον συσχετισμό ναυτικής ισχύος με την Τουρκία με τη μαζική παραγωγή διάφορων τύπων μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας και υποβρυχίων από την εγχώρια βιομηχανία σκαφών αναψυχής. Εγχείρημα σαφώς εντός των δυνατοτήτων της εγχώριας βιομηχανικής και τεχνολογικής βάσης, και με το κόστος κύκλου ζωής σημαντικά χαμηλότερο των επανδρωμένων πλατφορμών.
Τα σκάφη, συσκευασμένα, εφόσον οι διαστάσεις τους το επιτρέπουν, σε εμπορευματοκιβώτια Standard ISO, πλάτους 2,35 μέτρων, ύψους 2,39 μέτρων και μήκους 5,9 μέτρων (20 ποδών) ή 12,03 μέτρων (40 ποδών) ή σε εμπορευματοκιβώτια HC (High Cube) πλάτους 2,35 μέτρων, ύψους 2,70 μέτρων και μήκους 12,03 μέτρα (40 ποδών) ή 13,55 μέτρα (45 ποδών), μπορούν να είναι αναπτυγμένα από τον καιρό της ειρήνης σε επιλεγμένες θέσεις ή να αναπτύσσονται σε περίοδο κρίσης οδικώς, από αέρος ή από θαλάσσης.
Συσκευασμένα εντός των εμπορευματοκιβωτίων, που θα αποθηκεύονται σε σταθερές περιβαλλοντικές συνθήκες, θα έχουν ανάγκη ελάχιστης συντήρησης και στελέχωσης, με προσωπικό κυρίως φύλαξης και εκτέλεσης των περιοδικών ελέγχων, σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.
Στην πράξη θα αποτελούν έναν αριθμητικά μεγάλο στόλο εν υπνώσει, που εφόσον απαιτηθεί θα μπορεί ταχέως να ενεργοποιηθεί και αναπτυσσόμενος όχι μόνο να αρνηθεί τον θαλάσσιο έλεγχο στις εχθρικές δυνάμεις αλλά και να μετατρέψει τις ελληνικές θάλασσες σε χώρο καταστροφής τους, καθώς τα με φορτίο εκρηκτικών μη επανδρωμένα σκάφη θα μπορούν να προσβάλλουν τις εχθρικές δυνάμεις επιφανείας είτε κατά μόνας είτε επιχειρώντας ως αγέλη.
Όμως η χρησιμότητα των μη επανδρωμένων σκαφών επιφανείας ή υποβρυχίων δεν εξαντλείται στην εκτέλεση αποστολών «αυτοκτονίας» στον πόλεμο. Εξοπλισμένα με παθητικής ή/και ενεργητικής λειτουργίας αισθητήρες επιτήρησης αέρος, επιφανείας ή υποθαλάσσιας (π.χ. σόναρ, ηχοσημαντήρες) και επιχειρώντας σε σύζευξη με επανδρωμένες μονάδες επιφανείας ή υποβρύχια, επεκτείνουν την εμβέλεια επιτήρησης και συνεισφέρουν στη συμπλήρωση της τακτικής εικόνας. Επίσης, ως φορείς όπλων ή λειτουργώντας τα ίδια ως όπλα αυξάνουν την ισχύ πυρός της επανδρωμένης πλατφόρμας με την οποία επιχειρούν σε σύζευξη ή της φίλιας δύναμης επιχειρήσεων την οποία υποστηρίζουν.
Ο στόλος των μη επανδρωμένων μπορεί να αποτελείται είτε από εξειδικευμένες σχεδιάσεις βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών ή και σχεδίων του Πολεμικού Ναυτικού είτε σχεδιάσεις που ήδη παράγονται από τις 322 εταιρίες κατασκευής σκαφών αναψυχής που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη (20 Μαΐου 2024) έκδοση του Μητρώου Κατασκευαστών Σκαφών Αναψυχής της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2013/53. Με την εγκατάσταση πρόσθετων συστημάτων ναυτιλίας, αυτόνομης λειτουργίας / τηλεχειρισμού και αμφίδρομων δορυφορικών επικοινωνιών (όπως οι παρεχόμενες από τις αμερικανικές Starlink και Kymeta που χρησιμοποιούν οι Ουκρανοί) κάθε σκάφος μπορεί να μετατραπεί σε μη επανδρωμένο και με την προσθήκη φορτίου εκρηκτικών σε όπλο.
Οι δύο εκδόσεις του μη επανδρωμένου σκάφους επιφανείας που αναπτύσσει η ελληνική εταιρία Barracuda επιδεικνύουν την ποικιλία οπλικών συστημάτων που μπορούν να εγκατασταθούν (πολυβόλο βομβίδων, τηλεχειριζόμενος σταθμός οπλισμού, εκτοξευτές κατευθυνόμενων ρουκετών). Η έκδοση με την ανυψωμένη υπερκατασκευή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη διακομιδή τραυματιών.
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: Εφημερίδα «Δημοκρατία» https://www.defence-point.gr/news/apolyta-efikti-i-epanastasi-me-usv-gia-to-polemiko-naytiko
#HellenicArmy
