Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν την περίοδο της Κατοχής στην Ελλάδα, ήταν η σφαγή της Παραμυθιάς.
Από κοινού, στρατιώτες των SS και της 1ης Γερμανικής Ορεινής Μεραρχίας, τσάμηδες και της Μουσουλμανικής Τσάμικης πολιτοφυλακής εισέβαλαν στην ακριτική πολη τον Σεπτέμβριο του 1943 σκότωσαν 201 Έλληνες κυρίως χωρικούς και προκάλεσαν τεράστιες καταστροφές σε… 19 γειτονικούς δήμους.
Όλοι οι δράστες ήταν γνωστοί με ονοματεπώνυμο!
Τα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου και της ήττας των Δυνάμεων του Άξονα, μία σειρά από δίκες για εγκλήματα πολέμου καταδίκασαν αυτές τις πράξεις, ωστόσο δεν συνελήφθη ποτέ κανένας και κανένας κατηγορούμενος δεν δικάστηκε, καθώς είχαν ήδη καταφύγει στην Αλβανία.
Στη Δίκη των Ομήρων που έγινε στη Νυρεμβέργη το 1948, οι Αμερικανοί δικαστές αποφάσισαν πως οι εκτελέσεις της Παραμυθιάς ήταν «καθαρές δολοφονίες»…
Η ΜΕΡΑΡΧΙΑ «SKANDERBEG»
Σε όλες τις κατακτημένες περιοχές οι Γερμανοί συγκρότησαν ένοπλα τμήματα και μονάδες κυρίως για την καταπολέμηση των παρτιζάνων.
Ένα από τα χειρότερα ήταν η 1η Αλβανική Μεραρχία.
H Αλβανία κατελήφθη από τους Ιταλούς τον Απρίλιο του 1939.
Μετά την κατάληψη Ελλάδας και Γιουγκοσλαβίας η ιταλική Αλβανία επεκτάθηκε εδαφικά περιλαμβάνοντας ακόμα και το Κόσσοβο, πραγματοποιώντας το όνειρο των Αλβανών εθνικιστών για τη «Μεγάλη Αλβανία».
Οι Αλβανοί, υπό την προστασία των Ιταλών, άρχισαν τις σφαγές Ελλήνων, Σέρβων και Μαυροβούνιων.
Οι Γερμανοί ενέταξαν έναν αριθμό Αλβανών στη 13η Ορεινή Μεραρχία των Waffen SS «Handschar».
Στη μεραρχία αυτή υπηρετούσαν κυρίως Βόσνιοι μουσουλμάνοι.
Οι 1.000 περίπου Αλβανοί που υπηρέτησαν σε αυτή σχημάτισαν το 1ο τάγμα του 2ου Συντάγματος, το οποίο κατόπιν μετονομάστηκε σε 28ο Σύνταγμα. Λίγο αργότερα άλλοι 500 Αλβανοί εντάχθηκαν στις τάξεις της μεραρχίας. Κατόπιν τούτου οι Γερμανοί αποφάσισαν να σχηματίσουν μια εξ’ ολοκλήρου αλβανική Μεραρχία.
Οι άνδρες έφεραν ιταλικό και γερμανικό οπλισμό.
Η Μεραρχία διέθετε και μια επιλαρχία ιταλικών αρμάτων Μ15/42.
Η Μεραρχία διέθετε το 50ο και το 51ο Ορεινό Σύνταγμα SS, το 21ο Ορεινό Σύνταγμα Πυροβολικού, την 21η Επιλαρχία Αναγνώρισης, την 21η Αντιαρματική Μοίρα, το 21ο Ορεινό Τάγμα Μηχανικού, το 21ο Τάγμα Επιμελητείας, τα 21ο Τάγμα Διαβιβάσεων και το 21ο Τάγμα Υγειονομικού.
Οι Αλβανοί, αμέσως μετά την συγκρότηση της Μεραρχίας, εκτράπηκαν σε φοβερά εγκλήματα κατά των Σέρβων, σε σημείο που οι Γερμανοί υποχρεώθηκαν να διαλύσουν δύο τάγματα της μεραρχίας και να συλλάβουν Αλβανούς.
Στις 14 Μαΐου 1944 οι Αλβανοί επέδραμαν σε εβραϊκά σπίτια στην Πρίστινα.
Συνέλαβαν 281 Εβραίους τους οποίους και παρέδωσαν στους Γερμανούς.
Οι συλληφθέντες στάλθηκαν στο στρατόπεδο του Μπέργκεν – Μπέλσεν. Ελάχιστοι επιβίωσαν.
Οι άνδρες της Μεραρχίας όμως ενεπλάκησαν και σε σφαγές Αλβανών μη φίλα προσκείμενων προς τον Άξονα.
Εκδίωξαν επίσης 10.000 οικογένειες Σέρβων και Μαυροβουνίων από το Κόσσοβο, ενώ παράλληλα βοήθησαν στην εγκατάσταση 72.000 Αλβανών, αλλάζοντας, οριστικά, την εθνολογική σύνθεση της περιοχής, την οποία εκμεταλλεύτηκαν οι απόγονοί τους, το 1999.
Η ΣΦΑΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ
Η πόλη της Παραμυθιάς ήταν το διοικητικό κέντρο του Νομού Θεσπρωτίας πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος, είχε μικτό πληθυσμό 3000 Χριστιανών Ελλήνων και 3000 Μουσουλμάνων Αλβανών Τσάμηδων.
Η Ιταλική φασιστική προπαγάνδα είχε υιοθετήσει μία φιλο-Αλβανική προσέγγιση, όπου υποσχόταν πως η περιοχή θα γινόταν μέρος της Μεγάλης Αλβανίας μετά το τέλος του πολέμου.
Ως αποτέλεσμα, η Τσαμική Μουσουλμανική κοινότητα συνεργαζόταν σε μεγάλο βαθμό με τις δυνάμεις της κατοχικής Ιταλίας και μετέπειτα με τους Γερμανούς στρατιώτες των Δυνάμεων του Άξονα, διαπράττοντας μία σειρά εγκλημάτων εναντίον του άοπλου ντόπιου ελληνικού πληθυσμού.
Οι κατοχικές δυνάμεις εγκατέστησαν μία τοπική Τσαμική διοίκηση στην πόλη της Παραμυθιάς, με τον Τζεμίλ Ντίνο να διορίζεται ως τοπικός διοικητής της Θεσπρωτίας και αντιπρόσωπος της Αλβανικής κυβέρνησης.
Τον Σεπτέμβριο του 1943, λόγω της αυξανόμενης δραστηριότητας των ανταρτών στη γύρω περιοχή, ο Γερμανός Αντισυνταγματάρχης Γιόζεφ Ρέμολντ διέταξε την έναρξη διαφόρων αποστολών από ανιχνευτές αποτελούμενων από συνδυασμένες ομάδες Γερμανών και Τσάμηδων.
τις 24 Σεπτεμβρίου, μία ομάδα περιπολίας η οποία αποτελείτο από πέντε Γερμανούς στρατιώτες έπεσε σε ενέδρα, την οποία πιθανότατα έστησαν Έλληνες αντάρτες.
Την επόμενη μέρα, τα σώματά τους βρέθηκαν σε κατάσταση που ήταν δύσκολο να αναγνωριστούν.
Για το συγκεκριμένο περιστατικό διαδόθηκε η φήμη πως η ομάδα συνοδευόταν από Τσάμηδες, οι οποίοι και διέπραξαν τις δολοφονίες με σκοπό να κατηγορήσουν τους Έλληνες και να ξεκινήσουν έτσι ένα μεγάλο πογκρόμ τις επόμενες μέρες. Ωστόσο, σύμφωνα με μεταπολεμικές μαρτυρίες, αυτή η δυνατότητα δεν έχει αποδειχθεί.
Στις 27 Σεπτεμβρίου, συνδυασμένες δυνάμεις Γερμανών και Τσάμηδων ξεκίνησαν μία μεγάλης κλίμακας επιχείρηση, καίγοντας και καταστρέφοντας χωριά βόρεια της Παραμυθιάς, συμπεριλαμβανομένων των χωριών Ελευθεροχώρι, Σέλιανη, Σεμελικα και Άγιος Νικόλαος, σκοτώνοντας κατά η διάρκεια 50 Έλληνες χωρικούς.
Σε αυτή την επιχείρηση, το Σώμα των Τσάμηδων αριθμούσε 150 άντρες και σύμφωνα με τον Γερμανό Στόκχερτ, «η επίδοσή τους ήταν πολύ καλή».
Ωστόσο, αυτή η επιχείρηση δεν ήταν αρκετή και την παραμονή της 27ης Σεπτεμβρίου, ομάδα Τσάμηδων της πολιτοφυλακής ερεύνησαν σχεδόν κάθε σπίτι της Παραμυθιάς.
Ο Τσάμης αξιωματικός της πολιτοφυλακής, Μαζάρ Ντίνο, βασισμένος σε έναν κατάλογο ονομάτων που είχε στην κατοχή του, συνέλαβε 53 κατοίκους και τους κλείδωσε στο δημοτικό σχολείο της πόλης εν αναμονή της εκτέλεσής τους.
Ο τοπικός επίσκοπος Δωρόθεος ταξίδεψε από τα Ιωάννινα για να πείσει τον Ναζί διοικητή Χούμπερτ Λανζ να ακυρώσει τις εκτελέσεις.
Τα αδέλφια Ντίνο, οι οποίοι είχαν ενορχηστρώσει αυτές τις δράσεις για να ξεφορτωθούν τους εκπροσώπους και τους διανοούμενους της Ελληνικής κοινότητας, γνωρίζοντας τις προθέσεις του Δωρόθεου, ενέργησαν γρήγορα.
Τα μεσάνυχτα της 29ης Σεπτεμβρίου, οι αιχμάλωτοι οδηγήθηκαν στον τόπο της εκτέλεσης στα περίχωρα της πόλης. Ωστόσο, τέσσερις αιχμάλωτοι αφέθηκαν ελεύθεροι.
ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ
Σύμφωνα με τον Γερμανό λοχία Χέλμουτ Γκότε, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας εκτελεστών
«Οι όμηροι διατάχθηκαν να βγουν από το σχολείο και να παραταχθούν σε γραμμή. Ένας μεταφραστής διάβαζε τα ονόματα αυτών που θα εκτελούνταν κι εκείνοι έκαναν ένα βήμα μπροστά.
Έπρεπε να τους μεταφέρουμε στον τόπο εκτέλεσης, έξω από την Παραμυθιά.
Οι τάφοι είχαν ήδη ανοιχτεί και έπρεπε να στηθούν μπροστά τους.
Η εκτέλεση έγινε με καραμπίνες από απόσταση 5-6 μέτρων.
Δεν υπήρχαν χαριστικές βολές»
Σύμφωνα με μαρτυρία του Γκότε μετά τον πόλεμο, οι Τσάμηδες αποτελούσαν μέρος της ομάδας των εκτελεστών.
Αν και υπήρχαν αναφορές πως τα πτώματα λεηλατήθηκαν για κοσμήματα και χρήματα, ο Γκότε το αρνείται.
Σύμφωνα με άλλον Γερμανό ο οποίος ήταν μέρος της ομάδας εκτελεστών, οι συγγενείς των θυμάτων διατάχθηκαν αμέσως μετά την εκτέλεση να θάψουν τα πτώματα.
Τα θύματα ήταν άνθρωποι από όλα τα κοινωνικά στρώματα, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς ήταν εξέχουσες προσωπικότητες της Ελληνικής κοινότητας της Παραμυθιάς.
Ανάμεσά τους βρίσκονταν ένας ιερέας, ένας γιατρός, πέντε δάσκαλοι, ο διευθυντής του σχολείου και οι περισσότεροι τοπικοί επιχειρηματίες.
ΔΕΝ ΔΙΚΑΣΤΗΚΕ ΚΑΝΕΙΣ!
Στα μεταπολεμικά χρόνια, έλαβε χώρα στην Ελλάδα ένας αριθμός δικών για εγκλήματα πολέμου που αφορούσαν την περίοδο της κατοχής από Δυνάμεις του Άξονα.
Ωστόσο, κανένας κατηγορούμενος δεν συνελήφθη ή φυλακίστηκε, καθώς είχαν ήδη διαφύγει στο εξωτερικό.
Στη δίκη της Νυρεμβέργης, ο Χούμπερτ Λανζ ανέφερε πως οι εκτελέσεις και οι αποστολές για αντίποινα αποτελούσαν μέρος των «κανονισμών του πολέμου», αν και παραδέχτηκε πως είχε πλήρη άγνοια για τις εκτελέσεις στην Παραμυθιά.
Το 1948, το Ελληνικό Εθνικό Γραφείο για Εγκλήματα Πολέμου διέταξε νομική έρευνα για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από Ιταλούς, Αλβανούς και Γερμανούς κατά τη διάρκεια της κατοχής και δύο μέρες μετά, διατάχθηκε η άμεση σύλληψη των κατηγορουμένων.
Εξαιτίας του ότι όλοι οι κατηγορούμενοι βρίσκονταν εκτός χώρας, είναι άγνωστό αν το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας κίνησε την απαραίτητη διπλωματική διαδικασία.
Πληροφορίες
Meyer, Hermann Frank (2008). Blutiges Edelweiß: Die 1.
Gebirgs-division im zweiten Weltkrieg [Bloodstained Edelweiss. The 1st
Mountain-Division in WWII] https://www.militaire.gr/i-alvaniki-merarchia-ta-ss-kai-i-sfagi-tis-paramythias/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου