Τον Απρίλιο του 1955 η Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) κήρυξε την έναρξη του κυπριακού απελευθερωτικού αγώνα κατά της Μεγάλης Βρετανία
Επί τέσσερα χρόνια, οι Κύπριοι αγωνιστές αντιμετώπισαν τις βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις της νήσου και τις υπηρεσίες πληροφοριών που επιχείρησαν να ανατρέψουν τα σχέδιά τους για ανεξαρτησία και ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Με την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, το Λονδίνο επαναξιολόγησε τις κτήσεις του ανά τον κόσμο, προκειμένου να αντιμετωπίσει την επίφοβη κομουνιστική απειλή. Στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, η Κύπρος αξιολογήθηκε ως ιδιαίτερα σημαντική για τη διατήρηση στρατιωτικών βάσεων. Στις αρχές της δεκαετίας του ’50, η Μεγάλη Βρετανία αναβάθμισε τη στρατιωτική της παρουσία λόγω της στρατηγικής θέσης της νήσου.
Μετά τη σταδιακή υποχώρηση από τις αποικίες και τα προτεκτοράτα στη Μέση Ανατολή και την άνοδο του αραβικού εθνικισμού, το Λονδίνο αποφάσισε να μεταφέρει τις κυριότερες βάσεις συλλογής πληροφοριών στην Κύπρο. Στη Λευκωσία εγκαταστάθηκε ο κεντρικός σταθμός της ΜΙ6 (ή SIS-Secret Intelligence Service) για τη Μέση Ανατολή και στην Επισκοπή το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής (British Middle East Headquarters).
Από τα κυπριακά εδάφη ήταν δυνατή η παρακολούθηση των στρατιωτικών και πολιτικών τηλεπικοινωνιών των αραβικών καθεστώτων της Μέσης Ανατολής και των πυραυλικών βάσεων στη νότια ΕΣΣΔ. Οι βάσεις τηλεπικοινωνιών στη Σαμσούντα της Τουρκίας και στην Κύπρο και οι υπερπτήσεις από αναγνωριστικά και κατασκοπευτικά αεροσκάφη (π.χ. αμερικανικών U2) εξασφάλιζαν στους Βρετανούς και τους Αμερικανούς πληροφορίες τεχνολογικής και στρατηγικής φύσεως για τις σοβιετικές πυραυλικές ασκήσεις και επικοινωνίες.
Για την RAF, η Κύπρος αποτελούσε κύρια βάση για βαρέα βομβαρδιστικά, που θα μπορούσαν να πλήξουν την ΕΣΣΔ ακόμη και με ατομικά όπλα, σε περίπτωση που εισέβαλε στη Μέση Ανατολή. Από τις αρχές της δεκαετίας, βρετανικά αεροσκάφη με δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου και υποκλοπών επικοινωνιών στάθμευαν στη νήσο.
Οι μόνιμες βάσεις υποκλοπών τηλεπικοινωνιών της βρετανικής υπηρεσίας ραδιοσημάτων (Government Communications Headquarters/GCHQ) ευρίσκοντο στον Άγιο Νικόλαο, στα όρη Τρόοδος και Όλυμπος και στην Πέργαμο. Ήταν επανδρωμένες κυρίως με στελέχη της RAF και του 9ου Συντάγματος Διαβιβάσεων του βρετανικού Στρατού.
Επίσης, στην Κύπρο υπήρχε αμερικανική παρουσία που με την πάροδο του χρόνου αναπτύχθηκε σημαντικά. Στις αρχές της δεκαετίας του ’50, η Υπηρεσία Ασφαλείας Ενόπλων Δυνάμεων (Armed Forces Security Agency προκάτοχος της NSA) διατηρούσε βάση τηλεπικοινωνιών κοντά στη Λευκωσία, με την ονομασία USF-61 και τον κωδικό Αpplesauce.
Στην Κύπρο λειτουργούσαν ραδιοφωνικοί σταθμοί που απευθύνοντο στους αραβικούς πληθυσμούς της Μέσης Ανατολής. Ο Αραβικός Σταθμός Μεταδόσεως Εγγύς Ανατολής (Νear East Arab Broadcasting Station) λειτουργούσε από τα Πολεμύδια και είχε στην εμβέλειά του τη Συρία, τον Λίβανο, την Ιορδανία, το Ιράν, το Ιράκ, τη βόρεια Αίγυπτο και κάποια τμήματα της Σαουδικής Αραβίας. Εκπέμποντας φιλοβρετανική προπαγάνδα, ο σταθμός ήταν ένα από τα κυριότερα μέσα ψυχολογικών επιχειρήσεων και επηρεασμού των Αράβων.
Το 1957, το Λονδίνο αναδιοργάνωσε τον σταθμό, προκειμένου να αντιμετωπίσει την παναραβική και εθνικιστική προπαγάνδα του Αιγύπτιου προέδρου Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσσερ, που με τη «Φωνή του Καΐρου» ξεσήκωνε τη Μέση Ανατολή κατά της Δύσης.
Χωρίς λοιπόν υπερβολή, κατά τη δεκαετία του ’50, μεσούντος του Ψυχρού Πολέμου, η Κύπρος αποτελούσε για το Λονδίνο και την Ουάσιγκτον ένα νησί-κλειδί στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, μια βάση σημαντικών στρατιωτικών δυνάμεων και συλλογής πληροφοριών για την ΕΣΣΔ και τη Μέση Ανατολή.
Η Μεγάλη Βρετανία δεν επιθυμούσε την αλλαγή του πολιτικού status quo της νήσου και ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’40, όταν άρχισε να ακούγεται εντονότερα το αίτημα για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, κατέστησε σαφή την αντίθεσή της.
Το Λονδίνο μπροστά στην κρίση ΓΙΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ https://www.pronews.gr/istoria/vretanikes-mystikes-ypiresies-vs-eoka-1955-1959/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου