Οι Benny Morris και Dror Ze’evi έρχονται να ταράξουν για τα καλά τα “ήρεμα” τουρκικά νερά με τη φρέσκια αρχειακή τους δουλειά! Το αξιόλογο ...
Οι Benny Morris και Dror Ze’evi έρχονται να ταράξουν για τα καλά τα “ήρεμα” τουρκικά νερά με τη φρέσκια αρχειακή τους δουλειά! Το αξιόλογο βιβλίο των δύο εξεχόντων Ισραηλινών ιστορικών “Thirty-Year Genocide by Benny Morris and Dror Ze’evi” (Harvard University Press) φέρνει στη μνήμη τη σφαγή των Αρμενίων από τους Τούρκους κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σφαγή που συντελέστηκε στο ευρύτερο πλαίσιο του τρόπου με τον οποίο οι Τούρκοι αντιμετώπισαν τις μειονότητες.
Γράφει ο Colin Shindler
Οι συγγραφείς παρατήρησαν ότι το διάστημα 1894-1924, οι Τούρκοι εξολόθρευσαν 4 εκ. χριστιανούς (Αρμένιους, Έλληνες, Ασσύριους) στη Μικρά Ασία σε τρία διαδοχικά κύματα εκκαθαρίσεων. Το πρώτο ήταν επί εποχής Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ, το δεύτερο από τους Νεότουρκους και το τρίτο από τον Κεμάλ Ατατούρκ.
Μετά από ισχυρές πιέσεις από Βρετανούς και Ρώσους κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Τούρκοι θεωρούσαν τους Αρμένιους ως μια πέμπτη φάλαγγα, αλλά ακόμα και πριν από την έναρξη του πολέμου είχαν ήδη εκδιωχθεί οι Έλληνες στα Δαρδανέλια.
Οι συγγραφείς πιστεύουν ότι οι συστηματικές δολοφονίες του 1915 ήταν «μια κρυσταλλωμένη πολιτική της αυτοκρατορίας για ευρύτερους στοχευμένους σκοτωμούς όχι τυχαία». Οι Αρμένιοι ήταν μια ασθένεια «που άξιζε και απαιτούσε εξάλειψη».
Οι Morris και Ze’evi ανακάλυψαν ότι τα τουρκικά αρχεία είχαν ήδη εξαφανιστεί από τα αποκαλυπτικά έγγραφα πριν αυτά ανοίξουν στη δεκαετία του 1980. Υπήρξε μια συγκάλυψη των εγγράφων και έτσι οι τρομερές σφαγές μεταμορφώθηκαν σε απολογία κάνοντας λόγο για “ακατάλληλη μεταχείριση”
Φρίκη ακόμα από συμμάχους των Τούρκων
Ωστόσο, οι εκθέσεις ξένων διπλωματών που δεν ήταν υπέρ των Αρμενίων δεν ήταν δυνατόν να λογοκριθούν. Σε αυτές περιλαμβάνονταν εκθέσεις Γερμανών και Αυστροούγγρων διπλωματών που τότε ήταν σύμμαχοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας-Τουρκίας. Οι εν λόγω διπλωμάτες [αν και σύμμαχοι των Τούρκων] χρησιμοποιούσαν ακριβώς την ίδια γλώσσα με τους Βρετανούς και τους Γάλλους ομολόγους τους για να περιγράψουν τη φρίκη όλων αυτών στους προϊσταμένους τους σε Βερολίνο και Βιέννη αντίστοιχα.
Μετά την κατάληψη της Σμύρνης από τον Ατατούρκ τον Σεπτέμβριο του 1922, τα ελληνικά και αρμενικά σπίτια καταστράφηκαν από πυρκαγιά, καθώς και τα εβραϊκά και χριστιανικά νεκροταφεία. Οι υπόλοιποι 4.500 Ασσύριοι έπεσαν θύματα διώξεων. Μπορεί οι Τούρκοι να επικαλέστηκαν το τζιχάντ, αλλά οι συγγραφείς πιστεύουν ότι ο μουσουλμανικός νόμος συχνά αναφερόταν για να δικαιολογήσουν τις παραπάνω πράξεις τους. Ένας αξιωματικός του βρετανικού ναυτικού διερωτήθηκε μάλιστα εάν όλα αυτά ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν, χωρίς την πλήρη γνώση των τουρκικών αρχών.
Οι συγγραφείς συγκρίνουν και αντιπαραβάλλουν τις δολοφονίες με εκείνες των Εβραίων κατά τη διάρκεια της εβραϊκής Σόχα. Για παράδειγμα, το να ασπαζόταν ένας Εβραίος τον Χριστιανισμό στη ναζιστική Γερμανία δεν θα τον γλίτωνε. Αντίθετα, δεκαετίες νωρίτερα, ο εξισλαμισμός στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μπορούσε να είναι σωτήριος για τη ζωή των μη μουσουλμάνων που αλλαξοπιστούσαν.
Μπορεί οι Τούρκοι να σκότωσαν λιγότερους απ΄ότι οι Γερμανοί επί ναζιστικής περιόδου, αλλά η φύση των τουρκικών δολοφονιών σοκάρουν: Κορίτσια που φιμώθηκαν και βιάστηκαν και χριστιανοί κληρικοί που σταυρώθηκαν! Όπως γράφουν οι Morris και Ze'evi: «Όσον αφορά στη συμπεριφορά των δραστών σε επίπεδο των μεμονωμένων ενεργειών, η τουρκική σφαγή των χριστιανών ήταν πολύ πιο σαδιστική από τη ναζιστική δολοφονία των Εβραίων». Μια προειδοποίηση, ίσως, από την ιστορία ότι αυτή η επιμελής δουλειά μας μεταφέρει σε εκείνες τις μέρες των πολιτικών ταραχών.
*Ο Colin Shindler είναι ομότιμος καθηγητής Ισραηλινών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. https://www.stoxos.gr/2023/09/blog-post_825.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου