| Του Γιάννου Χαραλαμπίδη
ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ εσωτερική ευφορία και τι σημαίνει για την οικονομία
Σήμερα έχουμε διπλές εκλογές στην Ευρώπη. Και στην Ελλάδα και στη Γαλλία. Η μεν πρώτη δίδει αγώνα επιβίωσης, η μεν δεύτερη αγώνα για να διατηρήσει την αξιοπιστία της ως ηγέτιδα δύναμη εντός της ΕΕ, αφού αντιμετωπίζει και αυτή σοβαρό οικονομικό πρόβλημα, με τον άξονα τον οποίο διατηρεί με τη Γερμανία να χάνει σταδιακά την ισορροπία του. Και να κινείται, όπως λέγεται, από το Παρίσι στη Ρώμη! Εάν χάσει ο Νικολά Σαρκοζί, εκτιμάται ότι η Καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ θα κινηθεί προς τα νότια, προς την Ιταλία και τον Πρωθυπουργό Μάριο Μόντι, ο οποίος είναι ένθερμος οπαδός της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Το Βερολίνο γίνεται κυρίαρχο στην ευρωζώνη και στην Ευρώπη γενικότερα.
Τα 2,5 δις και τα παχυλά «bonus»
Από κάθε άποψη, οι εξελίξεις στην ΕΕ επηρεάζουν και την Κύπρο, η οποία ανήκει και στην ΕΕ και στην ευρωζώνη. Εκ των πραγμάτων, η λογική των αλληλεξαρτήσεων λειτουργεί και είναι δυστυχώς αποτυπωμένη στην παρούσα φάση σε δυο συναφή επίπεδα: 1. Στην αδυναμία της Κυβέρνησης να διαχειριστεί την οικονομική κρίση. 2. Στα προβλήματα που αντιμετωπίζει το τραπεζικό σύστημα, επειδή είναι εκτεθειμένο στα ελληνικά ομόλογα. Και ειδικότερα η Λαϊκή πρέπει να βρει ώς το τέλος Ιουνίου 2,5 δις για να καλύψει τις ζημιές της και για να έχει αποκτήσει κεφαλαιουχική βάση της τάξης του 9%.
Εφόσον η Κύπρος είναι εκτός αγορών, το κράτος πρέπει να επέμβει. Με ποιον τρόπο όμως να επέμβει, όταν δεν διαθέτει τα 2,5 δις για να καλύψει τη Λαϊκή; Είτε θα δεχθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τα κυπριακά ομόλογα που σήμερα είναι σκουπίδια. Είτε θα προσφύγουμε στον Μηχανισμό Στήριξης, οπότε μια νέα Τρόικα ανάλογη της ελληνικής θα «εισβάλει» στην Κύπρο για να επιβάλει την τάξη, την οποία θα αποδειχθεί ανίκανο το κυπριακό σύστημα να επιφέρει.
Γιατί; Διότι, αφενός δεν λήφθηκαν έγκαιρα μέτρα, με αποτέλεσμα το πλεόνασμα του 3,5% επί Τάσσου Παπαδόπουλου να εξανεμιστεί και να χρεωθεί η κυπριακή οικονομία με 4,5 δις ευρώ, ενώ αληθές είναι ότι για να μείνουν εκτεθειμένες οι Τράπεζες Κύπρου και Λαϊκής, ενδεχομένως τα δικά τους «golden boys» να έκαναν το θαύμα τους. Και εισέπραξαν παχυλα «bonus», τα οποία λογικό είναι, εάν όντως έτσι έχουν τα πράγματα, να επιστραφούν.
«Συμπληρωματικότητα» και διαρθρωτικές αλλαγές
Το ζητούμενο τόσο στην Κύπρο όσο και στη λοιπή Ευρώπη είναι η διατήρηση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, ως απαραίτητης προϋπόθεσης της πολιτικής σταθερότητας και της διατήρησης της ευρωζώνης σε λειτουργία, ως ενός αξιόπιστου διεθνούς παράγοντα. Εξ αφορμής των γαλλικών εκλογών γίνεται λόγος για ένα σύμφωνο ανάπτυξης το οποίο θα συνυπάρχει με την αναγκαία δημοσιονομική πειθαρχία. Αληθές είναι ότι κανένα σύμφωνο ανάπτυξης δεν πρόκειται να έχει μαγικό χαρακτήρα, αν δεν συνοδευτεί από διαρθρωτικές αλλαγές στη λογική του λιγότερου κράτους, που σημαίνει λιγότερα χρέη και μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα, άρα και ανάπτυξη. Συνεπώς, για να ξεπεράσει η ευρωζώνη την κρίση θα πρέπει:
1. Τα κράτη που αντιμετωπίζουν προβλήματα να περάσουν άμεσα σε επιπρόσθετες διαρθρωτικές αλλαγές, οι οποίες κρίνονται αναλόγως της περίπτωσης.
2. Τα μοντέλα ανάπτυξης να έχουν δυο συναφείς κατευθύνσεις. Η μια είναι κρατική και η άλλη είναι αυτή που θα προέρχεται από τις Βρυξέλλες επί τη βάσει της αρχής της «συμπληρωματικότητας», όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τα κονδύλια τα οποία εκπηγάζουν από τα διαρθρωτικά ταμεία. Επειδή βρισκόμαστε στην περίοδο κατά την οποία αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για τους προϋπολογισμούς της ΕΕ για την επταετία 2014-21, και μάλιστα επί Κυπριακής Προεδρίας, λογικό είναι να καθοριστεί ένα γενικότερο πλαίσιο ανάπτυξης, που θα ανταποκρίνεται στην επίλυση προβλημάτων που σήμερα αντιμετωπίζει η ΕΕ.
3. Η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να αλλάξει, ώστε να είναι πιο ευέλικτη και να λαμβάνονται ταχύτερες και αποτελεσματικότερες αποφάσεις.
4. Να αποφασιστεί η έκδοση ευρωομολόγων για να υπάρξει μεγαλύτερη ασφάλεια, εγγύηση και αξιοπιστία στην ευρωζώνη.
5. Να προχωρήσει στην ομαλή λειτουργία αυτού που ονομάστηκε ως οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ και του ρόλου τον οποίο θα έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επί των προϋπολογισμών των κρατών της ευρωζώνης. Ιδεαλιστικά, η αντίληψη αυτή ανήκει στη σφαίρα της περιφερειακής ολοκλήρωσης όταν η κατάσταση είναι ομαλή.
Στην παρούσα φάση, όμως, η αντίληψη αυτή εμπίπτει στην εξής πρακτική: Το Βερολίνο χρησιμοποιεί τις Βρυξέλλες για να μετατρέψει την κοινή κατ’ όνομα οικονομική διακυβέρνηση της ευρωζώνης σε γερμανική, αφού χωρίς τη δική του έγκριση ως του ισχυρότερου εταίρου, τίποτε δεν μπορεί να κινηθεί. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση του ευρώ, το οποίο τουλάχιστον στην παρούσα φάση συνιστά γερμανικό νόμισμα!
Όχι μόνο διότι το θέλει το Βερολίνο, το οποίο ακολουθεί το πεπρωμένο κάθε μεγάλης δύναμης, αλλά και για έναν άλλο λόγο: Επειδή, επί μακρόν, κυρίως ο νότος ζούσε με δανεικά καθώς και σπάταλα, ενώ οι Γερμανοί από το 2006 εφάρμοσαν μιαν αυστηρή δημοσιονομική πολιτική για να επιλύσουν τα προβλήματα που τότε αντιμετώπιζε η οικονομία τους. Τώρα, γιατί ο Γερμανός πολίτης να σφίξει το δικό του ζωνάρι, όταν ο νότος το είχε επί μακρόν χαλαρό.
Η αλληλεγγύη είναι μια ορθή πολιτική προσέγγιση, η οποία όμως θα πρέπει να συνυπάρχει με την αξιοπιστία και την υπευθυνότητα. Ειδικώς στην περίπτωση της Ελλάδας, μπορεί μεν το μείγμα του μνημονίου να ήταν σε αρκετές περιπτώσεις λανθασμένο επειδή οι Βρυξέλλες πειραματίζονταν, αλλά και η στάση των Αθηνών δεν είναι αξιόπιστη και οι μεταρρυθμίσεις ήταν παγιδευμένες σε ένα σοβιετικό κρατικό μοντέλο με πανίσχυρες συντεχνίες, που δεν είχαν αντιληφθεί ούτε αντιλαμβάνονται το τέλος μιας εποχής.
Πολιτική ανάπτυξης και το κοινό νόμισμα
ΥΠΟ αυτές τις συνθήκες και με πλήρη υπευθυνότητα η Κύπρος θα πρέπει να έχει ολοκληρωμένη οικονομική πολιτική ανάπτυξης, που θα λειτουργεί στα εξής επίπεδα:
1. Στην άμεση εξεύρεση τρόπων δράσης προς αποφυγή της εισόδου στον Μηχανισμό Στήριξης, εξ αφορμής και των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το τραπεζικό μας σύστημα.
2. Στη συνέχιση των διαρθρωτικών αλλαγών στη φιλοσοφία του λιγότερου κράτους και των δαπανών, της μεγαλύτερης ανταγωνιστικότητας, καθώς και της αύξησης της παραγωγικότητας και των εσόδων.
3. Στη στήριξη του ιδιωτικού τομέα μέσω των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ, της έρευνας και της καινοτομίας, λαμβανομένου υπόψη ενός μοντέλου ανάπτυξης που θα στηρίζεται στα γεωπολιτικά πλεονεκτήματα που εμφανίζει η Κύπρος στην ΕΕ, σε συνδυασμό με την ένταξη του φυσικού αερίου στο ευρύτερο μοντέλο ανάπτυξης του τόπου, με δεδομένο το γεγονός ότι βρισκόμαστε εντός της ευρωζώνης.
Εάν η Κύπρος υιοθετήσει μοντέλο σοβαρής δημοσιονομικής πολιτικής και μοντέλο ανάπτυξης, θα μπορέσει να σταθεί εκ νέου στα πόδια της, εάν αποφευχθεί η επιλογή του Μηχανισμού Στήριξης και εφόσον η οικονομία της χώρας αποκτήσει σταθερότητα, θα μπορεί να έχει αξιόπιστη κοινωνική πολιτική και διεθνή εικόνα, καθώς και κοινωνική συνοχή, ανεξαρτήτως εάν η κρίση και το εκλογικό αποτελέσμα στη Γαλλία μετακινήσει τον άξονα από το Παρίσι στη Ρώμη, καθιστώντας τον από γαλλογερμανικό σε ιταλογερμανικό. Και ανεξαρτήτως εάν το ευρώ θα συνεχίσει να είναι γερμανικό ή κοινό νόμισμα!
Το φυσικό αέριο και οι μαύρες λίστες της ΕΕ
ΑΝΑΛΟΓΑ φαινόμενα, αδυναμίας λήψης έγκαιρων μέτρων και δυσκίνητης και δαπανηρής δημόσιας υπηρεσίας, όπως της Ελλάδας, εμφανίζονται και στην Κύπρο. Η Κυβέρνηση αδυνατεί να αντιληφθεί τι συμβαίνει γύρω της και η ψηφοθηρική πρακτική την οδήγησε στα αντίθετα αποτελέσματα που θα μπορούσε να είχε στον κοινωνικό τομέα, εάν η οικονομία δεν οδηγείτο εδώ που βρίσκεται σήμερα, όχι μόνο ένεκα των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης, αλλά και λόγω της αδυναμίας της Κυβέρνησης να λάβει έγκαιρα μέτρα για την καταπολέμηση των δημόσιων δαπανών. Χωρίς, ταυτοχρόνως, να έχει υποβάλει συγκροτημένο μοντέλο ανάπτυξης.
Τα περί του φυσικού αερίου δεν πείθουν ακόμη τις αγορές, διότι δεν υπάρχει συγκροτημένο σχέδιο δράσης και εκμετάλλευσης, που να πείθει ότι μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά την κυπριακή αγορά και να επιφέρει κέρδη από τη διεθνή. Επί του παρόντος, το θέμα του φυσικού αερίου είναι μια εσωτερική συζήτηση, που ενδεχομένως προκαλεί ευφορία και ελπίδα στον Κύπριο πολίτη, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς αγορές. Το να έχεις ανακαλύψει φυσικό αέριο είναι ένα ζήτημα, το να μπορείς να το εκμεταλλευτείς και να το χρησιμοποιείς για σκοπούς δικής σου ανάπτυξης και ως στρατηγικό όπλο γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής αναβάθμισης, όπως πράττει η Τουρκία, είτε εντός είτε εκτός της ΕΕ, είναι άλλο πράγμα.
Επί του παρόντος, η Άγκυρα είναι αυτή η οποία θεωρείται ως η κύρια ενεργειακή οδός για την Ευρώπη. Μια Άγκυρα η οποία με την υπουργική της απόφαση για τη διεξαγωγή ερευνών στο Καστελόριζο και εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κύπρου επιδιώκει να αμφισβητήσει τα κυριαρχικά δικαιώματα Αθηνών και Λευκωσίας, και να δημιουργήσει κλίμα έντασης για να αποτρέψει εταιρείες να επενδύσουν στην Κύπρο. Από την πλευρά της η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει:
1. Να καταγγείλει επίσημα εντός της ΕΕ την Άγκυρα και την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίων, που προβαίνει παράνομα σε γεωτρήσεις στα κατεχόμενα, για να εγγραφεί στις μαύρες λίστες και να ζητηθεί η επιβολή κυρώσεων και όχι ανοίγματος, όπως λέγεται, νέων κεφαλαίων επί Κυπριακής Προεδρίας. Ακόμη και αναστολή ενταξιακών.
2. Να προχωρήσει στη συμμαχία σε όλα τα επίπεδα με το Ισραήλ στη λογική της αμοιβαιότητας και να υπογράψει συμφωνία άμυνας μαζί του, όπως προβλέπει το διεθνές δίκαιο, για να υπάρχει πλήρης κατοχύρωση. Και να προχωρήσουν οι διαδικασίες για συνεργασία με την Ελλάδα, εφόσον η τελευταία καθορίσει την ΑΟΖ της στην περιοχή του Καστελορίζου, εξέλιξη που δεν επιθυμεί η Τουρκία, διότι, όταν γίνει πράξη, τότε θα προκύψει σύζευξη του χώρου Ελλάδας Κύπρου και η Τουρκία θα υποχωρήσει προς τα δικά της παράλια και μόνο. Οι αποφάσεις δεν είναι απλές, αλλά στρατηγικού χαρακτήρα και εκ των πραγμάτων συνδέονται με ξένα κεφάλαια και επενδύσεις στη λογική μιας κοινωνίας συμφερόντων εντός και εκτός της ΕΕ, που μπορούν να λειτουργήσουν ως αποτρεπτική ασπίδα έναντι κάθε τουρκικής απειλής. Ενδεχόμενη αδράνεια θα επιτρέψει στην Τουρκία τη δημιουργία νέα διπλωματικά τετελεσμένα.
3. Ένταξη του φυσικού αερίου και δη της εκμετάλλευσής του στην αναπτυξιακή πολιτική τόσο της Κύπρου όσο και της ίδιας της ΕΕ, εφόσον θα μπορεί από τη λεκάνη της Μεσογείου να φθάνει το φυσικό αέριο στην Ευρώπη ή και αλλού.
ΔΡ. ΓΙΑΝΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
Διεθνείς Σχέσεις πηγη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου