Συμφωνίες ΕΑΜ καὶ Γερμανῶν.

Ἀπὸ τὸν/τὴν Φιλονόη

Ὅταν ὅλη ἡ Ἑλληνικὴ ἐπικράτεια ἀγκομαχοῦσε κάτω ἀπὸ τὴν χιτλερική κατοχή, κάποιοι ὑπέγραφαν σύμφωνα! Κι ὄχι μόνον ὑπέγραφαν σύμφωνα, ἀλλὰ ἀπαιτοῦσαν καὶ τὴν παράδοσι προσώπων. Ὡς τί; Ὡς δικαστές; Ὡς θεοί; Ὡς τί;
Τό σημαντικότερον ὅλων ὅμως εἶναι ἡ εἰκόνα ποὺ ἔχουν κτίσει κάποιοι γιὰ τὴν στάσι τους ἀπέναντι στὶς τότε καταστάσεις. Γνώρισα πάρα πολλοὺς πρώην ἀγωνιστές τοῦ ΕΑΜ ποὺ δὲν ἤθελαν νὰ ἀκούσουν γιὰ τὸ ΚΚΕ. Γιατί ἄρα γε; 
Προσωπικῶς, ἔχω πολλὲς φορὲς πεῖ πὼς ἡ ἰδεολογία κάποιου δὲν μὲ ἐνοχλεῖ,  ὅσο διάφορη κι ἐὰν εἶναι μὲ τὰ δικά μου πιστεύω. Μὲ ἐνοχλεῖ ὅμως κάθε ἀνθελληνικὴ στάσις, κάθε κατάστασις ποὺ ὁδηγεῖ τὸν λαό σὲ βιώματα πόνου καὶ κάθε ἀπόφασις ποὺ δὲν ἔχει θέσει ὡς βάσι της τὴν προστασία τῆς πολιτείας. 
Φιλονόη.

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΚΚΕ – ΓΕΡΜΑΝΩΝ

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ
Ε.Λ.Α.Σ. (Ο.Μ.Μ.) και Γερμανικής Ανωτάτης
Στρατιωτικής Διοικήσεως Μακεδονίας-Αιγαίου. 

Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι 1) Καπετάν Κίτσος, Διοικητής 2ου Τάγματος 31ου Συντάγματος Ε.Λ.Α.Σ. ενεργώντας ως αντιπρόσωπος της Ο.Μ.Μ. με εξουσιοδότηση του Μεράρχου XI Μεραρχίας Λασάνη και 2) Ταγματάρχης Έρριχ Φένσκε Διοικητής της μονάδος 31756 Βασιλικών, ως εκπρόσωπος των ενόπλων γερμανικών δυνάμεων της στρατιάς του Αιγαίου, συνελθόντες σήμερα την 1η Σεπτεμβρίου 1944 στο χωριό Λειβάδι περιφερείας Θεσσαλονίκης, συμφωνήσαμε τα εξής.
1- Ό Ε.ΛΑ.Σ. αναλαμβάνει την υποχρέωση να μη εμπόδιση την υποχώρηση του γερμανικού στρατού στην περιοχή της Ο.Μ.Μ., εισερχόμενος σε κάθε εκκενούμενο τμήμα μετά την αναχώρηση και του τελευταίου Γερμανού στρατιώτου.
2- Παράλληλα ή Γερμανική Α.Σ.Δ.Μ.Α. υποχρεούται να διάταξη την αποχώρηση των Ταγμάτων Ασφαλείας από την πόλη της Θεσ/νίκης, την οποία και θα παραδώσει στον Εφεδρικό Ε.ΛΑ.Σ. και στην Πολιτική Οργάνωση του Ε.Α.Μ. σύμφωνα με λεπτομερειακό σχέδιο πού τα δύο συμβαλλόμενα μέρη (Ο.Μ.Μ.-Ε.Α.Μ. και Γ.Α.Σ.Δ.Μ.Α.) θα καθορίσουν.
3- Ό Ε.ΛΑ.Σ. εγγυάται για τη ζωή των Γερμανών στρατιωτών, πού προσχώρησαν ή θα προσχωρήσουν στις τάξεις του, φτάνει να υποσχεθούν πώς θα πολεμήσουν στο πλευρό του ενάντια σε οποιοδήποτε εχθρό του Λαϊκού Στρατού. 
4- Ό Ε.ΛΑ.Σ. δεν φέρει καμιά ευθύνη αν αντιλαϊκές προδοτικές ομάδες επιτεθούν κατά γερμανικών δυνάμεων.
5- Ή Γ.Α.Σ.Δ.Μ.Α. θα παραχώρηση στον Ε.ΛΑ.Σ. βαρύ οπλισμό και ανάλογο πολεμικό υλικό για την εξουδετέρωση των ως άνω ομάδων.
6- Ό Ε.ΛΑ.Σ. με όρους αυτούς και με συνεργασία των βουλγαρικών και αλβανικών παρτιζάνικων τμημάτων αναλαμβάνει την καταπολέμηση των αντιλαϊκών ανταρτικών ομάδων.
Το σύμφωνο αυτό γράφτηκε σε δύο, το ένα στην ελληνική γλώσσα και το παρέλαβε ο Ταγ/ρχης Έρριχ Φένσκε και το δεύτερο στη γερμανική και το παρέλαβε ο καπετάν Κίτσος.
Λειβάδι 1-9-1944
Ό αντιπρόσωπος της Ο.Μ.Μ.                                                  Για την Γ.Α.Σ.Δ.Μ.Α.
(Υπογραφή)                                                                          (Υπογραφή)
Σφραγίς
Είναι αλήθεια ότι φαίνεται απίστευτο. Και όμως είναι αληθινό. Αν δεν πιστεύετε κάντε κλικ εδώ και θα δείτε την πρωτότυπη συμφωνία. Εδώ έχουμε και μια μεγέθυνση τμήματος του κειμένου που δείχνει ότι οι Γερμανοί ναζί εμπιστευόντουσαν περισσότερο τους ΕΛΑΣίτες από τα Τάγματα Ασφαλείας!!

Γι’ αυτό και προτίμησαν να παραδώσουν την Θεσσαλονίκη στους κομμουνιστές και όχι στα Τάγματα!

Το πρωτότυπο του ανωτέρω εγγράφου εκτέθηκε στην Έκθεση πειστηρίων, σε φωτοτυπία, μαζί με το πρωτότυπο της πρόσκλησης που απεύθυνε ο Καπετάν Κίτσος προς τον Γερμανό αξιωματικό για την υπογραφή του συμφώνου.
Το πρωτότυπο του εν λόγω μυστικού συμφώνου ΕΑΜ – Γερμανικού Στρατηγείου Θεσσαλονίκης κατατέθηκε από τον Εθνικό Σύνδεσμο ΕΛΑΣιτών Μακεδονίας – Θράκης στην εξεταστική Επιτροπή του ΟΗΕ στην Θεσσαλονίκη.
Το επίσημο όργανο του ΚΚΕ Νέος Κόσμος (Τεύχος 9ον Σεπτεμβρίου 1950) παραδέχεται ότι το κομμουνιστικό σύνταγμα Χαλκιδικής υπέγραψε συμφωνίες με τους Γερμανούς).

    Η ανωτέρω συμφωνία ήλθε στο φως τέσσερα και πλέον χρόνια αργότερα παρά του αντιπροσώπου της Ελλάδας κατά την διάρκεια της συζητήσεως του ελληνικού προβλήματος εις την πρώτη Επιτροπή της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, τον Νοέμβριο του 1948.  O αντιπρόσωπος της Σοβιετικής Ενώσεως VISHINDKI (Βισίνσκυ), όχι μόνον δεν την αμφισβήτησε στην απάντηση του, αλλά και τόνισε ότι, ορθώς έπραξε το ΕΑΜ να σύναψη τοιαύτη συμφωνία μετά των αποχωρούντων Γερμανών, εφ’ όσον σκοπός του ΕΑΜ ήταν να απαλλάξει την Ελλάδα από την παρουσία των Γερμανών και όχι να τους διατηρήσει με μάταιες επιχειρήσεις στην Ελλάδα.

ΣΥΜΦΩΝΟ ΚΚΕ – ΓΕΡΜΑΝΩΝ

ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΥΜΦΩΝΟ: ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

Η Ιστορία.

    Τέλος του 1944 οι ΕΛΑΣίτες της Πελοποννήσου αυτή τη φορά, υπογράφουν συνθήκη ειρήνης με τους Γερμανούς (της φοβερής Γκεστάπο παρακαλώ). Μετά τις υπογραφές οι Γερμανοί ζητάνε μια αναμνηστική φωτογραφία. Οι κομμουνιστές αρνούνται. Οι Γερμανοί επιμένουν, λένε ότι οι φωτογραφίες δεν θα διαρρεύσουν και οι … φοβεροί καπετάνιοι τελικά δέχονται.

    Ο ένας από τους Γερμανούς (αυτός που ήταν πίσω από τη φωτογραφική μηχανή) κατοικούσε σε ένα επιταγμένο δωμάτιο. Το βράδυ εμφάνισε τις φωτογραφίες (γιατί ήταν αρκετές) και τις άπλωσε σε ένα σχοινί στο δωμάτιο του να στεγνώσουν, Ενώ ήταν απλωμένες χτύπησε η πόρτα. Πήγε να ανοίξει αφήνοντας ανοικτή τη πόρτα του δωματίου του.

    Από σύμπτωση πήγε και η σπιτονοικοκυρά να δει ποιος είχε έρθει, την ώρα που ο Γερμανός ήταν στη πόρτα και περνώντας από το δωμάτιο είδε τις φωτογραφίες και πήρε μια.

    Ο Γερμανός δέχτηκε τον προσκεκλημένο του, κουβέντιασαν αρκετή ώρα μαζί. Όταν έφυγε δεν πρόσεξε ότι μια φωτογραφία έλειπε.

    Αυτή σώθηκε και αυτή βλέπετε τώρα.(Από διήγηση κάτοικου της περιοχής).

Το Κείμενο της Συμφωνίας

Άνω Κολλίνα    30-3-44
Συνεννόησις
Συνήλθωμεν σήμερον την 30-3-44 η S.D. Γερμανική Πολιτική Αστυνομία και ο Αντιπρόσωπος Πελλ. Επιτροπής και Αντ. Επιτρ. Λακωνίας και ο Αντιπρόσωπος του 8^ου Συν/τος και αποφασίσαμε τα κάτωθι:
Κατόπιν προτάσεως των Γερμανικών Αστυνομικών Αρχών, κατάπαυσιν μέχρι και της 10-4-44 πυρός και εκ μέρους των δύο παρατάξεων, συμπεριλαμβανομένων και των Ταγμάτων Ασφαλείας, μέχρις  ότου αποφανθούν και αι δύο ανώτεραι  αρχαί περί των προτάσεων των γενομένων παρά των Γερμανικών Αρχών. Αι δύο συμβαλλόμεναι παρατάξεις υποχρεούνται να τηρήσουν τ’ ανωτέρω μέχρι νεωτέρας τελικής αποφάσεως περί την Λακωνίαν και γενικώτερον περί την Πελοπόννησον. Η υπόθεσις θα συζητηθή εις Αθήνας την 9-10-4-44 εκ μέρους και των δύο συμβαλλομένων.

Η Ελλάς για τους Έλληνας

          Ο
Διοικητής της Γερμανικής
Πολιτ. Αστυνομίας Σπάρτης
Ακριβές αντίγραφον

Η Παρουσίαση των Πρωταγωνιστών 

    Οι δύο γερμανοί: Ο διοικητής της Γκεστάπο Τριπόλεως (αριστερά) και ο διοικητής της Γκεστάπο Σπάρτης (δεύτερος από δεξιά) Ο πρώτος από δεξιάΕΛΑΣίτης λέγεται Κων/νος Μαρινάκης και θα καταθέσει ενόρκως αργότερα:

     Κατόπιν της συμφωνίας αυτής διετάχθημεν από τον ΕΛΑΣ να μην προσβάλωμεν ενόπλως τις Γερμανικές φάλαγγες. Εγώ φωτογραφήθηκα την ημέρα εκείνη εις την διακλάδωση των οδών Σπάρτης – Αραχώβης μετά την υπογραφή της συμφωνίας.

Επιβεβαίωση από το «Ριζοσπάστη»! (14/5/1944)

«Το 8ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ Λακωνίας, πιεζόμενο σκληρά, συμφώνησε με τις τοπικές γερμανικές αρχές, αναστολή εχθροπραξιών από 30-3-44 μέχρι 10-4-44». 

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΚΚΕ- ΓΚΕΣΤΑΠΟ

Η ηγεσία του ΚΚΕ είχε συμφωνήσει με τους Γερμανούς να τους ενημερώνουν για μπλόκα, ενώ θα κάνουν σαμποτάζ εκεί που θα τους υποδεικνύουν οι Γερμανοί. Ιδού το κείμενο.

«Ύστερα από διαπραγματεύσεις με τη Γερμανική Διοίκηση καταλήξαμε μαζί της σε συμφωνίες που θα πρέπη στο μέλλον να τις εφαρμόσουμε πιστά γιατί αυτό επιβάλλουν τα κομματικά μας συμφέροντα. Σύμφωνα μ αυτές κάθε «σαμποτάζ» ή οποιαδήποτε άλλη ενέργεια μας ενάντια οπλιτών ή βαθμοφόρων του Στρατού Κατοχής θα γίνεται υστέρα από σχετικές υποδείξεις του αρχηγού της Γκεστάπο. Δόστε επομένως εντολή στις Αχτίδες να πάψουν στο εξής οι ξεκάρφωτες ενέργειες. Οπλισμός μας εξασφαλίστηκε αρκετός. Σαν υπεύθυνο για τη δουλειά αυτή ή Γερμανική Διοίκηση όρισε τον Ταγματάρχη Όττο του Β’ Γραφείου. Ακόμα ανάλαβαν την υποχρέωση να μας ειδοποιούν για τα μπλόκα και τις συλλήψεις ώστε κανείς να μην υπάρχη κίνδυνος για τα μέλη της οργανώσεως μας. Παράλληλη υποχρέωση αναλάβαμε και μεις για την περίπτωση της αναχώρησης τους από την Ελλάδα. Κανένας δεν πρέπει να ενοχληθή.ΑΘΗΝΑ 13/8/44 Ι. ΣΙΑΝΤΟΣ»

Ομιλία Του Γερμανού Ρ. Χάμπε Για

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΚΕ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

Σε κάποιο άλλο σημείο του θέματος έβαλα τη συμφωνία μεταξύ Σιάντου και Γερμανών που αναλαμβάνουν και την υποχρέωση να ειδοποιούν το ΚΚΕ πριν γίνει μπλόκο. (Την κατηγόρησαν οι κομμουνιστές ως πλαστή ενώ ότι βάζουν αυτοί είναι γνήσιο!!!!!).Η συγκεκριμένη συμφωνία δόθηκε στην δημοσιότητα πάντως από κομμουνιστές.
Παραθέτω μια ομιλία του Γερμανού Ρόναλντ Χάμπε που έγινε στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης 25 Νοεμβρίου 1954.Ο Χάμπε με το ψευδώνυμο Βέμπερ ήταν πολιτικός σύμβουλος του τελευταίου Γερμανού στρατιωτικού διοικητή Ελλάδος Στρατηγού Χέλμουτ Φέλμυ και είχε αναλάβει τις επαφές με προσωπικότητες και κόμματα το 1944.Ειπε πολλά. Δείχνει ότι είχε επαφές με πολλούς (πληροφορικά σας αναφέρω ότι δεν λέει τίποτε για συνεργασία Γερμανών με την οργάνωση “Χ”) και ειδικά με το ΚΚΕ και τον ΕΛΑΣ.
Συνεπώς πέραν των γραπτών συμφωνιών που κατά καιρούς έχουν γίνει γνωστές για συνεργασία ΚΚΕ – Γερμανών υπάρχει και η ομιλία του Χάμπε στην Χαϊδελβέργη σε πυκνότατο ακροατήριο. Δυστυχώς δεν μπορώ να δημοσιεύσω όλη αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία του να αντιληφθείτε πως έβλεπε ένας Γερμανός τη κατάσταση και τη συμπεριφορά του ΚΚΕ τότε. Και λέει πολλά! Αν η ομιλία γινότανε σε Αθηναϊκό Πανεπιστήμιο είναι σίγουρο ότι αν έλεγε για συνομιλίες με άλλους το τραμπούκικο αριστερό ακροατήριο θα χειροκροτούσε ενώ όταν αναφερόταν σε συνεργασία ΚΚΕ – Γερμανών οι αριστεροί ακροατές θα έφθαναν μέχρι χειροδικίας εναντίον του, κατηγορώντας τον ότι «Αυτά που λέει δεν είναι επιστημονικά».
Απολαύστε τον Ρόναλντ Χάμπε .

Θα μπορούσε κανείς, για παράδειγμα, να εξιστορήσει, πόσο παράξενο ήταν όταν, τις εβδομάδες εκείνες, μπροστά στα μάτια των δυνάμεων κατοχής μια κομμουνιστική μονάδα, έχοντας σχηματίσει, ακριβώς όπως συνηθίζεται στα στρατόπεδα, μεγάλη ουρά, παρελάμβανε συσσίτιο, ή όταν μέσα στην πόλη, γερμανικές μονάδες στρατού περνούσαν μπροστά από ένστολους και με σύγχρονα όπλα εξοπλισμένους φρουρούς κομμουνιστικών ομάδων, τη στιγμή πού ο ανταρτοπόλεμος μαίνονταν άμεσα μπροστά στις πύλες της πόλης. Έτσι συνέβη και το έξης παράδοξο: φάλαγγες από αυτοκίνητα με προορισμό το αεροδρόμιο Τατοΐου, περνούσαν μέσα στην πόλη ειρηνικά μπροστά από φρουρούς του ΕΛΑΣ, ενώ η Βέρμαχτ τους παρείχε από τα όρια της πόλης ως το Τατόι συνοδεία για να τις προστατεύσει από τους παρτιζάνους του ΕΛΑΣ.
Θα έπρεπε να αναρωτηθεί κανείς επιπλέον, πώς συνέβαινε, ακριβώς αυτές οι αντάρτικες ομάδες των κομμουνιστών να έχουν τέτοια δύναμη και τέτοια απήχηση σε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού. Εδώ δεν θα αρκούσε νά υποδείξουμε ως αιτίες, την αποθαρρυντική επίδραση της συντριβής, την έλλειψη κάποιας κυβερνητικής εξουσίας, την κατάσταση μεγάλης οικονομικής ένδειας ή το λιμό του 1941-42, πού ενέσκηψε με το βρετανικό αποκλεισμό της Ελλάδας και επιδεινώθηκε με τις πολλαπλές καταστροφές της μοναδικής σιδηροδρομικής σύνδεσης με την Ευρώπη, από ομάδες δολιοφθοράς των Συμμάχων. Θα έπρεπε νά γυρίσει κανείς πίσω, στην εποχή του “Έλληνα πρωθυπουργού Μεταξά, στην απαγόρευση πού εκείνος επέβαλε στις πολιτικές οργανώσεις, απαγόρευση πού στην πραγματικότητα μόνον οι κομμουνιστές ξεπέρασαν, επειδή, ήδη πριν από τον πόλεμο, τους εξανάγκασε νά καταφύγουν σε καλοσχεδιασμένες παράνομες μεθόδους.
Ακόμα και ο ανταρτοπόλεμος ήταν από την άποψη αύτη απολύτως κατανοητός. Βεβαίως, ο πόλεμος αυτός είχε και τις σκοτεινές του όψεις. Οι αντάρτικες ομάδες, μπορεί να επιθυμούσαν νά αναγνωρισθούν ως τακτικά στρατεύματα, οι αριστεροί όμως κυρίως, αντάρτες, αγνόησαν αρκετά συχνά το διεθνές δίκαιο πολέμου.
Απαρίθμησα κάμποσες περιπτώσεις ενόπλων επιθέσεων από αντάρτες πού δεν έφεραν καν στρατιωτική περιβολή ή, ακόμα χειρότερα, φορούσαν εξαρτήματα από γερμανικές στολές. Θύμιζαν τις θηριωδίες και κυρίως τους αποτρόπαιους ακρωτηριασμούς γερμανών στρατιωτών. Αυτού του είδους τα περιστατικά οδήγησαν, δυστυχώς, σε μια γενική όξυνση, και προκάλεσαν τα γερμανικά αντίποινα, για τα οποία εγώ ο ίδιος λυπούμαι. Λυπηρότερο όμως άπ όλα είναι το γεγονός πώς αυτές οι επιθέσεις των ανταρτών, πού έσπειραν τόση δυστυχία σε ολόκληρη την Ελλάδα, δεν είχαν κανένα πρακτικό αποτέλεσμα ως προς τη διάρκεια της κατοχής στη χώρα, Δεν ήταν οι επιθέσεις των ανταρτών πού υποχρέωναν τους Γερμανούς νά εγκαταλείψουν την Ελλάδα, ήταν το ρήγμα στο ρωσικό μέτωπο. Είπα επίσης, πώς εδώ και αρκετό καιρό ή προσπάθεια των ανταρτών αποσκοπούσε κυρίως στην κατάληψη τής εξουσίας μετά την αποχώρηση των Γερμανών.
Οι άνθρωποι του ΕΛΑΣ με τους όποιους ήρθα τότε σε επαφή ήταν ο ταγματάρχης Βελής, ο λοχαγός Μπαλάσκας και ο κύριος Γιάννης Δαμοράκης. Ό ταγματάρχης Βελής, αξιωματικός των στρατευμάτων του ΕΛΑΣ, καταγόταν από καλό αθηναϊκό σπίτι της Κηφισίας. Είχα την εντύπωση πώς δεν ήταν πεπεισμένος κομμουνιστής. Ό λοχαγός Μπαλάσκας ήταν ένας άκαμπτος φανατικός οπαδός της κομμουνιστικής ιδεολογίας. Ό Γιάννης Δαμοράκης, πολιτικός υπεύθυνος του ΕΛΑΣ στην περιοχή Αττικής-Βοιωτίας, ήταν ένας καλόκαρδος άνθρωπος πού είχε στην ψυχή του την κομμουνιστική ιδεολογία σαν ένα αγνό ιδεώδες – ταυτόχρονα, ήταν αφοσιωμένος στην πατρίδα του.
Η πρώτη επαφή έγινε με τον ταγματάρχη Βελή. Συζητήθηκε ή δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας με τον στρατηγό Σαράφη, αρχηγό των αντάρτικων ομάδων του ΕΛΑΣ. Αρχικά, έπρεπε νά γίνει ενημέρωση σχετικά με την βασική τοποθέτηση του στρατηγού Σαράφη. Ο ταγματάρχης Βελής ανέλαβε νά θέσει το ζήτημα, μέσω ασυρμάτου, στο στρατηγείο των ανταρτών στη Βόρεια Ελλάδα. Σύντομα, έφερε την απάντηση – μισή σελίδα λεπτό χαρτί γραφομηχανής, με τη σφραγίδα της δεύτερης μεραρχίας του ΕΛΑΣ και την υπογραφή “Λογοθέτης”. Το μηχανογραφημένο κείμενο ήταν το ακόλουθο: “Συμφωνούμε για συνάντηση. Απαραίτητη παρουσία βρετανών αξιωματικών συνδέσμων”.
Αυτό δεν είχε ενδιαφέρον για μάς. Βγάλαμε πάντως το συμπέρασμα, πώς οι Βρετανοί υπέκλεπταν την ασύρματη επικοινωνία του ΕΛΑΣ. Στη συνέχεια, στείλαμε ένα μεσάζοντα στο στρατηγό Σαράφη, ο όποιος έφερε σε λίγες μέρες την απάντηση: Ό στρατηγός Σαράφης θα έδινε εντολή στα στρατεύματα του ΕΛΑΣ, νά αποφύγουν εχθροπραξίες με το γερμανικό στρατό.
Πράγματι, λίγο αργότερα κυκλοφόρησε στην Αθήνα μια προκήρυξη με την υπογραφή του στρατηγού Σαράφη, και με την εντολή νά μην παρεμποδισθούν οι Γερμανοί κατά την αποχώρηση τους από την Ελλάδα νά σταματήσουν επίσης οι βίαιες ενέργειες εναντίον του γερμανικού στρατού Οι τοίχοι των σπιτιών στους αθηναϊκούς δρόμους ήταν, εκείνο τον καιρό, στρωμένοι κανονικά με προκηρύξεις των πιο διαφορετικών κατευθύνσεων και δεν χρειαζόταν παρά νά δρασκελίσει κανείς την πόρτα του για νά ενημερωθεί πλήρως, μέσα σε λίγα λεπτά.
Δίπλα στην προκήρυξη του στρατηγού Σαράφη, τοιχοκολλήθηκε ήδη την επόμενη μέρα μια άλλη, με την υπογραφή τής Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ, και με την καρικατούρα ενός γερμανού στρατιώτη του πεζικού πού είχε πέσει σε μια ποντικοπαγίδα την εικόνα συνόδευε ή λεζάντα: “Κανένας γερμανός στρατιώτης δεν πρέπει νά φύγει ζωντανός από την Ελλάδα.”. Μια και αμφιβάλλαμε για το κατά πόσον αυτά εξέφραζαν την πραγματική θέση των κομμουνιστών ή αν επρόκειτο για προβολή προς εσωτερική κατανάλωση, στείλαμε ένα μεσάζοντα στον κομμουνιστή ηγέτη Σιάντο αυτό, εν αγνοία του Φούμη ο όποιος έφερε την έξης απάντηση: Οι κομμουνιστές θα κρατήσουν παθητική στάση απέναντι στο γερμανικό στρατό. Το αν τέτοιοι μεσάζοντες εκτελούσαν πράγματι την αποστολή τους, ή αν μας κορόιδευαν, αυτό ήταν δύσκολο νά το ελέγξει κανείς. Ή πραγματική ακολουθία των γεγονότων απέδειξε τελικό την αξιοπιστία του μάρτυρα. Τότε όμως δεν ξέραμε αν και κατά πόσον θα έπρεπε νά δώσουμε πίστη σε τέτοιες διαβεβαιώσεις.
Σε άλλες ωστόσο περιπτώσεις αποδείχθηκε ότι ή επαφή με τους κομμουνιστές ήταν άμεσα επωφελής- μας προφύλαξε μάλιστα συχνά από διάφορες κακοτοπιές.
Την μια από τις περιπτώσεις αυτές την προκάλεσε ένα τηλεγράφημα του στρατηγού Σκόμπυ από το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής. Το τηλεγράφημα αυτό, το όποιο τοιχοκολλήθηκε στους αθηναϊκούς δρόμους με τη μορφή προκήρυξης, καλούσε τον ΕΛΑΣ να εκκενώσει αμέσως την Αθήνα και την Αττική. Ταυτόχρονα όριζε το στρατηγό Σπηλιωτόπουλο ως υπεύθυνο διοικητή αυτής τής περιοχής.
Η αξίωση αυτή έδειχνε πώς στο Επιτελείο των Συμμάχων δεν ήταν επαρκώς ενημερωμένοι για τον πραγματικό συσχετισμό των δυνάμεων στην περιοχή τής Αθήνας. Στην πραγματικότητα οι κομμουνιστές αισθάνονταν, και με το δίκιο τους, τόσο ισχυροί ώστε δεν σκέφτονταν καν νά ακολουθήσουν αυτή την εντολή. Αντίθετα, συμπέραναν πώς ήθελαν να τους απομακρύνουν από την ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας, για νά τους εμποδίσουν νά καταλάβουν την εξουσία μετά την εκκένωση. Γι’ αυτό και άρχισαν τις προετοιμασίες, έτσι ώστε νά προχωρήσουν στην κατάληψη τής εξουσίας πριν από την αποχώρηση. Σύντομα, μάθαμε για το σχέδιο και τις προετοιμασίες τους και πληροφορηθήκαμε ταυτόχρονα πώς είχαν την πρόθεση νά ανακηρύξουν το στρατάρχη Οθωναίο ως στρατιωτικό διοικητή στη θέση του στρατηγού Σπηλιωτόπουλου.
Η κατάσταση στην Αθήνα ήταν στο έπακρο απειλητική. Σύμφωνα με αξιόπιστα στοιχεία, τα όποια προέρχονταν εν μέρει από την Ειδική Ελληνική Ασφάλεια και εν μέρει από προσωπικότητες του εθνικού, αντικομουνιστικού χώρου, ή δύναμη των στρατευμάτων του ΕΛΑΣ στην περιοχή τής Αττικής αποτελούνταν τότε από 44 τάγματα με 400-600 άνδρες το καθένα. Υπήρχαν επιπλέον, ως εφεδρικοί σχηματισμοί, οι αντάρτικες ομάδες του ΕΑΜ, οι όποιες μπορούσαν νά είναι πολύ επικίνδυνες σε οδομαχίες. Το Φεβρουάριο του 1945, όταν επετεύχθη κατάπαυση των εχθροπραξιών ανάμεσα στα βρετανικά στρατεύματα και σε εκείνα των ελλήνων κομμουνιστών, κατατέθηκαν από τους τελευταίους, σύμφωνα με τους υπολογισμούς τής αρμόδιας υπηρεσίας: 41.500 όπλα, 2015 οπλοπολυβόλα, 163 οβιδοβόλα και 32 πυροβόλα. Και βεβαίως, οι πάντες ήξεραν ότι αυτά δεν ήταν όλα.
Έπρεπε κάτι νά γίνει για νά αποφευχθεί αυτή ή επικίνδυνη εξέλιξη. Ο Φούμης μεσολάβησε για μια νέα συνάντηση με τους κομμουνιστές. Τους κατέστησα σαφές, πώς στην περίπτωση ένοπλης σύρραξης, ο γερμανικός στρατός θα είναι υποχρεωμένος νά απαντήσει και αυτός με τη βία των όπλων. Παρ’ όλη την πολυάριθμη δύναμη των στρατιωτικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ, θα έπρεπε νά λάβουν υπόψη τους ότι πρόκειται για πρόχειρα συγκροτημένες ομάδες, οι όποιες δεν μπορούν νά αναμετρηθούν με έναν έμπειρο τακτικό στρατό, πόσο μάλλον πού ο γερμανικός στρατός είχε στη διάθεση του όπλα αντιαρματικά, αντιαεροπορικά, πυροβολικό, τεθωρακισμένα και αεροπλάνα.
Σε μια τέτοια αντιπαράθεση, το λιγότερο πού θα μπορούσε να συμβεί στα στρατεύματα του ΕΛΑΣ, θα ήταν νά εξασθενίσουν οι δυνάμεις τους. Επιπλέον, είπα τελικά, ένας ηλικιωμένος άρρωστος άνθρωπος, εννοούσα τον Οθωναίο δύσκολα μπορεί νά θεωρηθεί ως η κατάλληλη προσωπικότητα πού θα ήταν σε θέση νά ανταποκριθεί στα καθήκοντα ενός στρατιωτικού διοικητή, στην παρούσα κρίσιμη κατάσταση. Όταν το είπα αυτό, ο λοχαγός Μπαλάσκας-παρατήρησε άθελα του. “Και αυτό λοιπόν το ξέρετε!”. Πήρε πολλή ώρα μέχρι νά πεισθούν οι εκπρόσωποι του ΕΛΑΣ, ότι στην περίπτωση πού δημιουργηθούν ταραχές, ο γερμανικός στρατός δεν μπορούσε νά κάνει τίποτε άλλο παρά νά επιτεθεί. “Άλλωστε, ήδη τότε γίνονταν συνέχεια συμπλοκές στην περιοχή της πρωτεύουσας. Αυτή ήταν η πραγματικότητα. Τις τελευταίες εβδομάδες, γινόταν στην Αθήνα, καθημερινά, μέρα και νύχτα, ανταλλαγή πυρών. Ωστόσο, οι αψιμαχίες αυτές είχαν τοπικό χαρακτήρα, ήταν τοπικά και χρονικά περιορισμένες και δεν επηρέαζαν την καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
Στη Νέα Σμύρνη, για παράδειγμα, ανταλλάσσονταν πυροβολισμοί κάθε πρωί, την ίδια ακριβώς ώρα έτσι, σαν νά γινόταν κάποιος ποδοσφαιρικός αγώνας. Πριν και μετά, η καθημερινή ζωή συνέχιζε το ρυθμό της. Εντυπωσιακό ήταν ότι, στη διάρκεια αυτών των συμπλοκών, έπεφταν τόσο πολλά κεραμίδια από τις στέγες των σπιτιών. Προφανώς, πυροβολούσαν συχνά στον αέρα. Οι ακροβολισμοί αυτοί διεξάγονταν από σχετικά μικρές ομάδες δράσης των ριζοσπαστικών οργανώσεων και κατέληγαν περιστασιακά μόνο σε σοβαρότερες μάχες. Στην περιοχή του Αστεροσκοπείου, για παράδειγμα, έγινε κάποια στιγμή, ανάμεσα στους κομμουνιστές και τους εθνικόφρονες, μια μάχη πού κράτησε ένα εικοσιτετράωρο.
Σε γενικές γραμμές, οι επιθέσεις δεν στρέφονταν εναντίον του γερμανικού στρατού, Εγώ ο ίδιος χρειάστηκε κάποια φορά νά διασχίσω ένοπλος ένα δρόμο και βρέθηκα τυχαία ανάμεσα σε δύο τέτοιες ομάδες πού αντάλλασσαν πυροβολισμούς. Από τη μια μεριά δόθηκε σήμα-κάποιος φώναξε: “Γερμανός!” και οι πυροβολισμοί σταμάτησαν προσωρινά. Διέσχισα το δρόμο, και τότε μόνο ξανάρχισε ή ανταλλαγή πυρών. Από τη μεριά του πάλι ο γερμανικός στρατός, καθώς βρισκόταν μέσα σε κλίμα αποχώρησης, δεν είχε καμιά πρόθεση νά αναμιχθεί, εκτός εάν γινόταν άμεσα επίθεση εναντίον του, ή εάν πινόταν νά απειλείται ή δημόσια τάξη, πράγμα πού θα γινόταν αναμφίβολα σε περίπτωση βιαίας επίθεσης των κομμουνιστών.
Μια τέτοια επίσημη απόπειρα ανατροπής φαινόταν νά έχει ξεθυμάνει. Οι κομμουνιστές ωστόσο προσπαθούσαν παρά ταύτα νά επιτύχουν τον στόχο τους, με εμμέσους τρόπους. Συχνά έφταναν στη Γενική Διοίκηση πληροφορίες σύμφωνα με τις όποιες, περιοχές γύρω από την Αττική, όπως ή Ελευσίνα, το Λιόπεσι, το Κορωπί κλπ., είχαν καταληφθεί από τα στρατεύματα του ΕΛΑΣ. Τα τοπικά τμήματα της χωροφυλακής δεν ήταν σε θέση νά τα εμποδίσουν. Μερικοί από τους χωροφύλακες εγκατέλειψαν τις θέσεις τους, άλλοι πήγαν με τους κομμουνιστές. Επισκέφθηκα τότε, κατ’ εντολή του στρατηγού Φέλμυ, τον αρχηγό τής Χωροφυλακής Ντάκο, ο όποιος επιβεβαίωσε τις πληροφορίες αυτές. Όλη ή κυκλοφορία προς την Αθήνα, ακόμα και τα οχήματα του γερμανικού στρατού, ήταν τώρα υπό τον έλεγχο των στρατευμάτων του ΕΛΑΣ. Όλα τα οχήματα, ιδιαίτερα τα φορτηγά, περνούσαν από εκεί, καθώς και σε όλη την περιοχή τής πόλης, κανονικά, από τον έλεγχο των κομμουνιστών. Χωρικοί υποχρεώθηκαν νά κάνουν συγκομιδή υπό την επίβλεψη φρουρών του ΕΛΑΣ, να φορτώσουν τα προϊόντα τους σε φορτηγά, για νά τα πουλήσουν εν συνεχεία στη πόλη, σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή- στρατιώτες του ΕΛΑΣ επέβλεπαν την πώληση με το πιστόλι στο χέρι. Ο ανεφοδιασμός με τη μορφή αυτή δεν κράτησε πάντως για πολύ, μια και οι πονηροί έλληνες οδηγοί αχρήστευαν μέσα σε λίγες ώρες τα οχήματα τους, αφαιρώντας από τη μηχανή κάποια απαραίτητα για τη λειτουργία της εξαρτήματα.
Έτσι κι αλλιώς, ο ανεφοδιασμός τής πρωτεύουσας με φρέσκα φρούτα και λαχανικά από την Πελοπόννησο, διακόπηκε μετά την ολοκληρωτική εκκένωση και την ανατίναξη τής γέφυρας του Ισθμού τής Κορίνθου. Τώρα άλλωστε υπήρχε κίνδυνος νά ματαιωθεί ο τελευταίος ανεφοδιασμός.
Ο πληθυσμός γνώριζε και υπολόγιζε τις επερχόμενες ταραχές των κομμουνιστών. Τα μαγαζιά έκλεισαν και οι φούρνοι σταμάτησαν νά δουλεύουν. Αυτή ή τεταμένη κατάσταση ως προς τη διακίνηση τροφίμων εγκυμονούσε βέβαια και μια δριμεία κρίση πείνας. Έπρεπε και πάλι νά έρθω σε επαφή με τους κομμουνιστές. Τους επέστησα την προσοχή ως προς τον ερασιτεχνισμό τής προσπάθειας τους νά συγκρατήσουν τον πληθωρισμό, πού βρισκόταν ήδη σε ανυπολόγιστα υψηλά επίπεδα, με τέτοιου είδους καταναγκαστικά μέτρα. Πράγματι, με τα μέτρα αυτά, οι πληθωριστικές τιμές όχι μόνο δεν έπεσαν, αλλά αντιθέτως εκτινάχθηκαν στα ύψη. Επίσης, έπρεπε νά τους διαβιβάσω τη σοβαρή προειδοποίηση πώς ο γερμανικός στρατός θα ήταν και σε αυτήν την περίπτωση υποχρεωμένος νά επέμβει εναντίον των κομμουνιστών, εάν δεν έλυαν τον αποκλεισμό της Αθήνας. Εκείνο πού έγινε φανερό στη διάρκεια της συζήτησης αυτής ήταν πώς οι εκπρόσωποι του ΕΛΑΣ, οι όποιοι δεν είχαν ποτέ υπηρετήσει σε υπεύθυνες δημόσιες θέσεις, δεν είχαν ιδέα του τι σήμαινε ο ανεφοδιασμός μιας πόλης εκατομμυρίων με αγαθά πρώτης ανάγκης.
Το ότι οι κομμουνιστές τελικά υπαναχώρησαν, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην καλή θέληση και στη φρόνηση του Γιάννη Δαμοράκη.
Ἱστορικές μνῆμες                                     ΤΟ ΕΙΔΑΜΕ       ΕΔΩ