- Ιωάννης Παπαθανασίου
- Ιστορική Βιβλιοθήκη
- Ελληνική Επανάσταση 1821 - Σύσταση Ελληνικού Κράτους
- Εμφανίσεις: 47
Η επέτειος για 200 χρόνια από την Επανάσταση συνοδεύεται μέχρι
στιγμής από μια συντονισμένη προσπάθεια αποδόμησης των μορφών και των
γεγονότων. Η γενικευμένη άγνοια για το ’21 συνθέτει, άλλωστε, το
καλύτερο υπόστρωμα για την διαστρέβλωσή του.
Έτσι, ακόμα και η γνωστότερη μορφή της Επανάστασης, ο Θ. Κολοκοτρώνης, κατηγορείται ως σφαγέας, μισθοφόρος, κατσικοκλέφτης. Οι αντικειμενικότεροι, ακόμα, τον θεωρούν έναν ικανό στρατιωτικό, παραγνωρίζοντας, όμως, τα υπόλοιπα χαρίσματά του. Ο Γέρος του Μωριά υπήρξε, όμως, μια πολύπλευρη προσωπικότητα, με ευρύτερες γνώσεις που αφορούσαν τον πολιτικό, τον διπλωματικό, τον ψυχολογικό και πρωτίστως τον πολεμικό τομέα. Από την παιδική του ηλικία, με μικρά ενδιάμεσα διαλείμματα, πολεμούσε συνεχώς, έχοντας αποκτήσει τεράστια εμπειρία, τόσο στον προεπαναστατικό κλεφτοπόλεμο, όσο και στον τακτικό Αγγλικό στρατό. Είχε συμμετάσχει, μάλιστα, μέχρι και σε ναυτικό πόλεμο, στο κίνημα του Νικοτσάρα και στον Ρωσικό στόλο. Ταυτόχρονα, όμως, αν και ολιγογράμματος, μελετούσε φανατικά, εκτός από τα πολύτιμα εκκλησιαστικά βιβλία, την Ελληνική Ιστορία και την Ιστορία του Σκεντέρμπεη, και κατά καιρούς χρησιμοποίησε τακτικές με ιστορική αναφορά. Η συναναστροφή με σπουδαία πρόσωπα του Ελληνισμού της εποχής, ειδικά κατά την παραμονή του στα Επτάνησα, αλλά και με φιλέλληνες βετεράνους των ναπολεόντιων πολέμων, μόνο θετική επίδραση είχε στην σκέψη του Κολοκοτρώνη. Η σκέψη αυτή τον κατέστησε φυσικό ηγέτη της Επανάστασης στην Πελοπόννησο και τον βοήθησε να συντρίψει κατά πολύ υπέρτερους αντιπάλους.
Παρακάτω αναφέρονται έξι περιπτώσεις που η ιδιοφυία και η στρατηγική του Γέρου συνέτριψε ενάντια σε όλες τις προβλέψεις τους Τούρκους και συνέβαλε τα μέγιστα στην Απελευθέρωση.
1.ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΒΑΛΤΕΤΣΙ
Τον Απρίλιο του 1821, οι επαναστατημένοι Έλληνες ξεκίνησαν την πολιορκία της Τριπολιτσάς. Ο Κολοκοτρώνης διέγνωσε σωστά πως οι Τούρκοι θα προσπαθούσαν να σπάσουν την πολιορκία, και αποφάσισε να οχυρώσει ελληνικά στρατόπεδα στα βουνά δυτικά και νοτιοδυτικά της πόλης. Το Βαλτέτσι επιλέχθηκε ως το κύριο οχυρωμένο στρατόπεδο, καθότι δέσποζε πάνω στην βασική οδό ανεφοδιασμού της Τριπολιτσάς, και γιατί ήταν φύσει οχυρή τοποθεσία, με τέσσερις απόκρημνους λόφους να υψώνονται γύρω απ’ το χωριό. Επιπλέον οι επιτιθέμενοι, κατά την έφοδο στο στρατόπεδο, θα χρειαζόταν να ανέβουν μια πλαγιά εν μέσω διασταυρούμενων πυρών απ’ τις φρουρές, γεγονός που θα τους προκαλούσε σοβαρές απώλειες.
Η πρώτη προσπάθεια σύμπηξης στρατοπέδου στο Βαλτέτσι απέτυχε, καθώς στην εμφάνιση των Τούρκων οι Έλληνες αποχώρησαν έντρομοι. Ωστόσο, ο Κολοκοτρώνης επέμεινε, γνωρίζοντας τα πλεονεκτήματα του μέρους και κατάφερε να ξαναστήσει το στρατόπεδο. Μάλιστα, προέκυψε ενδοοικογενειακή σύγκρουση μεταξύ Κυριακούλη και Ηλία Μαυρομιχάλη, καθώς ο πρώτος πίστευε πως η επιστροφή στο μέρος της ήττας θα είχε αρνητική επίδραση στην ψυχολογία των απόλεμων ακόμα επαναστατών. Τελικά, ακολούθησε απρόθυμα τον ανιψιό του, καθώς είχε υποσχεθεί στον Πετρόμπεη πως δεν θα αφήσει μόνο τον γιό του.
Ο Κολοκοτρώνης επέβλεπε προσωπικά το κτίσιμο των οχυρωμάτων, τα οποία κατασκευάστηκαν έτσι ώστε να αξιοποιηθούν στο μέγιστο τα πλεονεκτήματα του μέρους.
Εν τέλει, στις 12 Μαίου ο Μουσταφάμπεης κινήθηκε πανστρατιά από την Τριπολιτσά στο Βαλτέτσι, επικεφαλής 12.000 ανδρών. Οχυρωμένοι στα ταμπούρια του Βαλτετσίου τους περίμεναν 2.300 Έλληνες στην πλειοψηφία τους Μανιάτες, Αρκάδες και Μεσσήνιοι. Αν και διοικούνταν από ονομαστούς οπλαρχηγούς, όπως ο Μητροπέτροβας, ο Δαγρές, ο Τσαλαφατίνος και πολλά μέλη της οικογένειας Μαυρομιχάλη, μέχρι εκείνη την στιγμή δεν είχαν ιστορικό νικηφόρων συγκρούσεων με τον εχθρό. Αυτό το κενό κάλυπτε, όμως, το αριστοτεχνικό σχέδιο του Κολοκοτρώνη, ο οποίος είχε προνοήσει όταν οι Τούρκοι κινηθούν προς το Βαλτέτσι να δοθεί σήμα ώστε όλοι οι οπλαρχηγοί να τρέξουν απ’ τα γύρω βουνά και να τους επιτεθούν από πίσω. Έτσι και έγινε. Όταν η εμπροσθοφυλακή του ντόπιου Πασά, Ρουμπή επιτέθηκε στα ελληνικά οχυρώματα, δέχθηκε ταυτόχρονα πισώπλατη προσβολή από τα σώματα του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα, ενώ μέχρι το βράδυ συνέρρευσαν και άλλα ελληνικά σώματα. Ταυτόχρονα, μέσα από τα ταμπούρια οι κλεισμένοι Έλληνες με συνεχόμενες ομοβροντίες εξολόθρευαν τους άνδρες του Ρουμπή. Έτσι, οι επιτιθέμενοι, χάρη στην σύλληψη του Κολοκοτρώνη, βρέθηκαν κυκλωμένοι και αναγκασμένοι να αμυνθούν.
Ο Μουσταφάμπεης έστελνε συνεχώς ενισχύσεις στην πρώτη γραμμή και αποπειράθηκε να χρησιμοποιήσει και κανόνια. Ωστόσο, το ανάγλυφο της περιοχής ήταν τέτοιο που όταν οι κανονιοβολητές σημάδευαν χαμηλά δεν έπλητταν το Βαλτέτσι, ενώ όταν στόχευαν ψηλότερα τα βλήματα περνούσαν πάνω απ’ το Βαλτέτσι και χτυπούσαν το κυκλωμένο στράτευμα του Ρουμπή.
Ο Κολοκοτρώνης, γνωρίζοντας πως αν οι κλεισμένοι στο Βαλτέτσι άντεχαν, οι τουρκικές δυνάμεις σύντομα θα εξαντλούνταν, προσπαθούσε με κάθε τρόπο να τους τονώσει την ψυχολογία. Έτσι, είχε στείλει έναν σημαιοφόρο στην κορυφή ενός γειτονικού λοφίσκου, ενώ και ο ίδιος φώναζε εμψυχωτικά λόγια στους κλεισμένους και ιδιαίτερα στον Μητροπέτροβα. Ο Μεσσήνιος οπλαρχηγός πλησίαζε τότε τα 80, αλλά πολέμησε ακατάπαυστα σχεδόν ένα 24ωρο. Μάλιστα, οι στρατιώτες του τού γέμιζαν το όπλο και αυτός πυροβολούσε εξοντώνοντας πλήθος αντιπάλων.
Ο Κολοκοτρώνης σχημάτισε ένα σώμα με επίλεκτους άνδρες και με έφοδο έφθασε μέσα στα ελληνικά οχυρά και εφοδίασε τους κλεισμένους με τα απαραίτητα. Τελικά, το επόμενο πρωί ο Μουσταφάμπεης, που είχε πληροφορηθεί πως πλησιάζει ο Νικηταράς και πρόκειται να κυκλωθεί ολοκληρωτικά διέταξε γενική υποχώρηση.
Η ελληνική νίκη, αν και προκάλεσε μεγάλες τουρκικές απώλειες, σίγουρα δεν συγκρίνεται με άλλες μεγαλύτερες και συντριπτικότερες που ακολούθησαν. Ωστόσο, οι Έλληνες, που μέχρι τότε έφευγαν τρέχοντας στην εμφάνιση του εχθρού, πολέμησαν επί ένα 24ωρο σε μάχη κατά πρόσωπο και νίκησαν. Κατάλαβαν, έτσι, πως οι Οθωμανοί δεν είναι ανίκητοι και έκτοτε τους αντιμετώπιζαν με πολύ ανώτερο ηθικό.
2.ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ
Η Τριπολιτσά αποτελούσε το κέντρο της τουρκικής διοίκησης στον Μωριά. Όλοι οι Τούρκοι που εκδιώχθηκαν απ’ τις γύρω περιοχές τις πρώτες ημέρες της Επανάστασης είχαν καταφύγει εκεί. Επίσης, οι θησαυροί της θα αποτελούσαν μία σημαντική ένεση στο επαναστατικό ταμείο. Για όλους αυτούς τους λόγους η απελευθέρωσή της ήταν σημείο-κλειδί για τον Αγώνα.
Η ιδιοφυής στρατηγική του Κολοκοτρώνη λειτούργησε καταλυτικά στην επίτευξή της. Άμεσα αντιλήφθηκε το προφανές: οι ολιγάριθμοι άτακτοι, χωρίς κανόνια και σύνεργα πολιορκίας, δεν θα μπορούσαν ούτε να κυκλώσουν τα τείχη της Τριπολιτσάς, ούτε να την εκπορθήσουν με έφοδο. Έτσι, σε συνεργασία με τον Υψηλάντη κατέστρωσαν ένα σχέδιο, βάση του οποίου οι Έλληνες ξεκινώντας από τα ορεινά θα στρατοπέδευαν κλιμακωτά όλο και πιο κοντά στην πόλη. Οι Τούρκοι ήταν απαραίτητο να πραγματοποιούν εξόδους για να συλλέγουν από την περιφέρεια τα προς το ζην. Σε αυτές τις εξόδους οι Έλληνες διενεργούσαν ενέδρες, με αποτέλεσμα να τους φθείρουν και να τους δημιουργούν επισιτιστικό πρόβλημα. Έτσι, σταδιακά τα επαναστατικά στρατεύματα σαν θηλιά έσφιγγαν την πόλη, έως ότου μετά την μάχη της Γράνας οι πολιορκημένοι ουσιαστικά δεν μπορούσαν καθόλου να εξέλθουν. Με λίγα λόγια ο Κολοκοτρώνης μετέτρεψε τα μειονεκτήματα του στρατεύματός του σε πλεονεκτήματα και έκανε πολιορκία ουσιαστικά αμυνόμενος, εφαρμόζοντας τον αγαπημένο του κλεφτοπόλεμο, στον οποίο σαφώς υπερτερούσε. Ο Γέρος, επίσης, σχεδίασε τις νικηφόρες μάχες που δόθηκαν γύρω απ’ την πολιορκούμενη πόλη (Βαλτέτσι, Δολιανά, Γράνα, κλπ).
Όταν οι Τούρκοι της Τριπολιτσάς άρχισαν να εξαντλούνται ο Κολοκοτρώνης πέρασε στο επόμενο στάδιο της τακτικής του. Δεδομένου ότι οι περισσότεροι Τούρκοι ζούσαν μέχρι πρότινος στα ίδια χωριά και γειτονιές με τους επαναστάτες, οι τελευταίοι κατόρθωναν να μπαινοβγαίνουν ελεύθερα στην πόλη για εμπόριο και κοινωνικές επαφές. Ο Κολοκοτρώνης, έτσι, είχε παντού μάτια και αυτιά. Σε μια τέτοια περίσταση, άλλωστε, έγινε και η τελική είσοδος των Ελλήνων στην Τριπολιτσά.
Προηγουμένως, ο σοφός Στρατηγός είχε φροντίσει να εξουδετερώσει τους Αλβανούς, που αποτελούσαν το πιο αξιόμαχο τμήμα των κλεισμένων. Εκμεταλλευόμενος τις προσωπικές γνωριμίες, αλλά και την γνώση του ψυχισμού τους έκανε ξεχωριστές συμφωνίες μαζί τους, αποδυναμώνοντας και διχάζοντας τον αντίπαλο.
Γενικά, απελευθέρωση της Τριπολιτσάς είναι συνέπεια ενός άριστα
οργανωμένου σχεδίου και σίγουρα χωρίς αυτό θα ήταν αδύνατη η επίτευξή
της. ΓΙΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ https://www.tideon.org/istorika/145-1821/16988-6-fores-pou-i-idiofyis-stratigiki-tou-kolokotroni-synetripse-tous-toyrkous
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου