Στάλιν και Πόντιοι

Χρήστος Μπολώσης

Μία μάλλον άγνωστη πτυχή της νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας, είναι οι διωγμοί των Ελλήνων του Πόντου, από τον Στάλιν.

Η κομμουνιστική μεθοδολογία, αλλά και ο ωχαδελφισμός της από ‘δω πλευράς, η οποία ως γνωστόν «τιμά τους αγώνες του ΚΚΕ», την κρατούν καλά κρυμμένη.

Αφορμή για να «σκαλίσω» την ιστορία αυτή, μου έδωσε μία Ημερίδα, που διοργάνωσε ο Παμποντιακός Σύλλογος «Αργώ», με συντονιστή τον επίτιμο πρόεδρο της κ. Χρήστο Σοφιανίδη, του οποίου οι αγώνες για το Ποντιακό ζήτημα είναι γνωστοί και συνεχείς.

Στην Ημερίδα ακούστηκαν αφηγήσεις επιζώντων, που υπέστησαν την σταλινική θηριωδία, αλλά και διαβάστηκαν μαρτυρίες ανθρώπων, που δεν βρίσκονται πλέον ανάμεσά μας ή που για λόγους υγείας δεν μπορούσαν να παραστούν. Είναι εκπληκτικό πόσο οι αφηγήσεις αλλά και οι άλλες μαρτυρίες ταίριαζαν μεταξύ τους.
Η ιστορία αρχίζει στις 15 Δεκεμβρίου του 1937, όταν το σταλινικό καθεστώς με κατασκευασμένες ή ακόμα και χωρίς συγκεκριμένες κατηγορίες, εξαπολύει άγριο διωγμό κατά των Ελλήνων του Ανατολικού Πόντου με εκτελέσεις και εξορίες σε περιοχές πάνω από την Κασπία θάλασσα, αλλά και στην Σιβηρία, με κυριότερα Στρατόπεδα συγκεντρώσεως τα φοβερά «Κολιμά» και «Μαγκαντάμ».
Ο Ανατολικός Πόντος, είναι η περιοχή που περιλαμβάνει την Γεωργία, την Αμπχαζία, την Αντζαρία, το Κράσνονταρ μέχρι την Οδησσό, οι οποίες είχαν ανθούσες Ελληνικές κοινότητες.

Οι περιουσίες όλων των Ποντίων που εξορίστηκαν, ανηρπάγησαν από το σταλινικό καθεστώς και μοιράστηκαν στην συνέχεια δωρεάν, στους κατοίκους της Γεωργίας, συμπατριώτες του Στάλιν και του Μπέρια.
Ο εκτοπισμός αυτός, που κορυφώθηκε τα έτη 1942-1949, βαπτίστηκε από το Σταλινικό καθεστώς «Εθελοντική Αναχώρηση» και οι Έλληνες, κάτω από την απειλή βίας, αναγκάστηκαν να υπογράψουν τις αντίστοιχες δηλώσεις της αστυνομίας, περί «Εθελοντικής Αναχώρησης». Συνολικά εκτοπίστηκαν από τις παραλίες της Μαύρης θάλασσας 41.618 άτομα, μόνο στις περιοχές της Κεντρικής Ασίας.
Αξίζει να αναφέρουμε δύο μαρτυρίες που δίνουν με μοναδική γλαφυρότητα την ζοφερή εικόνα εκείνης της εποχής.
1^η Μαρτυρία: Τον Μάιο του 1990 ο ελληνικής καταγωγής δήμαρχος της Μόσχας Γαβριήλ Ποπόφ μιλώντας στο Συνέδριο του Πανσοβιετικού Συνδέσμου Ελλήνων, ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:  «Οι Έλληνες, όπως και οι άλλοι λαοί, πήραν ενεργό μέρος στην Επανάσταση του 1917, στο επαναστατικό κίνημα, σ' αυτό το τεράστιο πείραμα, τα αποτελέσματα του οποίου δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε ακόμη στις μέρες μας... Η πρώτη γυναίκα οδηγός τρακτέρ στη Σοβιετική Ένωση ήταν η Ελληνίδα Πάσα Αγγελίνα. Ο πρώτος άνθρωπος, που πάτησε στον Βόρειο Πόλο ήταν ο Έλληνας Iβάν Παπάνιν. Ο πρώτος, που πέταξε με υπερηχητικό αεροπλάνο ήταν ο Έλληνας Γρηγόρης Κοκκινάκης. Όμως, από την άλλη, χιλιάδες, δεκάδες χιλιάδες Έλληνες πέθαναν από την πείνα τα χρόνια της κολεκτιβοποίησης, διώχθηκαν, φυλακίστηκαν, έπεσαν θύματα των παρανομιών του Μπέρια. Γι αυτό μπορούμε να πούμε τα εξής: ‘’Όσα πέρασε όλη η χώρα, τα περάσαμε και εμείς. Δυστυχώς, όμως, το τίμημα για τους Έλληνες, ήταν πολύ βαρύ’’. Μετά το τέλος του Εμφυλίου στην Ελλάδα και την ήττα των αριστερών δυνάμεων, πολλοί αριστεροί του «δημοκρατικού στρατού», διέφυγαν στις σοσιαλιστικές χώρες και ιδιαίτερα στο μεγάλο καμάρι τους τη Σοβιετική Ένωση, λογαριάζοντας όμως χωρίς τον ξενοδόχο. Ο Στάλιν βρήκε έτσι την αφορμή να ολοκληρώσει το έργο του εκτοπισμού των Ελλήνων της Μαύρης θάλασσας δίνοντας εντολή να εκτοπιστούν μαζικά, χωρίς εξαίρεση οι Έλληνες των σοβιετικών ακτών του Ευξείνου πόντου στις στέπες του Καζακστάν: ‘’Με συνοδεία τμημάτων του στρατού και της Ασφαλείας στριμώχθηκαν μέσα σε κλειστά φορτηγά τρένα, ειδικά για μεταφορά ζώων, μάλιστα με δικά τους έξοδα, χωρίς να ξέρουν τον τόπο προορισμού τους"».
2^η Μαρτυρία: Ο γιατρός Π. Μπουμπουρίδης από το Σοχούμ λέει για τα σταλινικά μέτρα εναντίον των Ελλήνων Ποντίων:  «Στις 13 με 14 Ιουνίου 1949, στις 9 η ώρα τη νύχτα, χτύπησαν οι άνθρωποι της ΕνΓκαΒεΝτε. Εξοριζόμαστε σε μακρινές περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης. Στην ερώτηση μας για ποιο λόγο, δεν μας απάντησαν. Βούιζε η πόλη, ούρλιαζαν τα σκυλιά. Στις πόρτες των ποντίων περίμεναν τα φορτηγά αυτοκίνητα να τους πάρουν. Έκλαιγαν τα παιδιά και οι μανάδες. Έκλαιγαν οι γείτονες που τους έδιωχναν να μη μας βοηθήσουν». Τους πήγαν τελικά στο θανατηφόρο για την υγεία τους Νότιο Καζανκστάν και σ' άλλα μέρη της Κεντρικής Ασίας. Τους δόθηκαν μόνο λίγα λεπτά διορία να μαζέψουν τα λίαν απαραίτητα που θα μπορούσαν να πάρουν μαζί τους.
Είναι χαρακτηριστική η παρακάτω ιστορία. Το βράδυ που ανακοινώθηκε ο θάνατος του Στάλιν, η οικογένεια της διεθνούς φήμης χορεύτριας κλασικού μπαλέτου και αγαπημένης του σοβιετικού καθεστώτος, Μάγια Πλιτσέσκαγια, κάθισε για το δείπνο. Η μητέρα της Μάγια, Ραχήλ Μέσσερερ – Πλιτσέσκαγια, ανακοίνωσε χαρούμενη: «Ψόφησε τελικά ο τύραννος». Το περιστατικό αυτό, ανέφερε η ίδια η Μάγια,  σε ρωσικό ντοκιμαντέρ (φυσικά μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού), συμπληρώνοντας: «Ο Κομμουνισμός, είναι χειρότερος από τον Φασισμό».
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι στο Δ’ Παγκόσμιο Συνέδριο του Ποντιακού Ελληνισμού, Η Λιάνα Κανέλη, στέλεχος του ΚΚΕ, είχε την τόλμη να παραδεχθεί την γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου από το Σταλινικό καθεστώς πηγαίνοντας ενάντια στη γραμμή του κόμματός της: «Να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους και όχι με προσχήματα διπλωματικά. Και όταν μιλάμε για γενοκτονία των Ποντίων να αρχίσουμε να την φτάνουμε και στη γενοκτονία, που έχει γίνει σε άλλες περιοχές, όπως στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Συγνώμη, αλλά και εκεί είχαμε μια μορφή γενοκτονίας με τον δικό της τρόπο. Χάθηκαν άνθρωποι και χάνονται ακόμη, αν συνεχίσουμε θα τους χάσουμε όλους. Παίρνω την ευθύνη και το βάρος αυτού του σχολιασμού….»
Κλείνοντας μπορούμε να συνοψίσουμε στους λόγους που οδήγησαν τον «πατερούλη» σ’ αυτό το έγκλημα:
α. Η εξασφάλιση πολύ ειδικευμένου και πάμφθηνου, δωρεάν θα  λέγαμε, εργατικού δυναμικού, για την ανάπτυξη της Κεντρικής Ασίας. Οι Έλληνες των παρευξείνιων περιοχών ήταν άνθρωποι που χαρακτηρίζονταν από ιδιαίτερα υψηλό πολιτισμό και εργατικότητα.
β. Επειδή ο Στάλιν έχασε  τα Βαλκάνια στις διασκέψεις Γιάλτας και Τεχεράνης, προσπάθησε να το επιτύχει με τον Συμμοριτοπόλεμο, αλλά και εκεί απέτυχε. Έτσι, θέλησε να τιμωρήσει τους Έλληνες που βρίσκονταν στην «αυτοκρατορία» του.
γ. Η μεθοδολογία του Στάλιν, δεν ήταν τίποτα διαφορετικό από την προσπάθεια εξαφανίσεως  του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού στον Ελληνικό Πόντο.
Αυτά για την ιστορική μνήμη, η οποία θα πρέπει να σταματήσει να είναι επιλεκτική ή (ακόμη χειρότερο) ισοπεδωτική.               ΤΟ ΕΙΔΑΜΕ   ΕΔΩ