Επιδίωξη διεθνούς αξιοπιστίας

http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/other/275605

| Εκτύπωση | 13/06/2010 | Με τον Γιώργο Κέντα

Τις τελευταίες εβδομάδες, η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει συνειδητοποιήσει όσο ποτέ άλλοτε τη σημασία της κρατικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας. Η κρίση που ξέσπασε στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, για το ζήτημα της άρσης του θαλάσσιου αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας, ανέδειξε τη γεωστρατηγική και γεωπολιτική σημασία της Κύπρου. Αναλαμβάνοντας μια σειρά από πρωτοβουλίες, η Κυπριακή Δημοκρατία διεκδίκησε ρόλο στην εξεύρεση πρακτικών λύσεων για την προώθηση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Ο άμεσος στόχος είναι να βρεθεί μια φόρμουλα που να εμπλέκει μια σειρά από κράτη (καθώς και την Ε.Ε.) στην περιοχή και που να είναι αποδεχτή από το Ισραήλ.
Ο ευρύτερος στόχος είναι να δημιουργηθούν ξανά οι προϋποθέσεις για την επανέναρξη συνομιλιών, που θ' αποβλέπουν στην επίλυση του Μεσανατολικού ζητήματος. Η Τουρκία εξέφρασε με άμεσο και σαφή τρόπο τις θέσεις της. Δεν ενδιαφέρεται να διαδραματίσει πια το ρόλο του διαμεσολαβητή ανάμεσα στους Άραβες και το Ισραήλ. Η Άγκυρα ακολουθεί μιαν ακραία αναθεωρητική εξωτερική πολιτική στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, η οποία αποσκοπεί στην επιβολή μιας νέας τάξης πραγμάτων.
Αυτή η πολιτική έχει δύο άμεσες επιπτώσεις. Πρώτο, η Τουρκία έχασε το ρόλο του τρίτου μέρους που θα μπορούσε να μεσολαβήσει με ουδέτερο και καλοπροαίρετο τρόπο στην εξεύρεση πρακτικών λύσεων σε τρέχοντα ζητήματα. Δεύτερο, με τη συμπεριφορά της η Τουρκία χάνει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα που κάποιοι της προσέφεραν μετά τον ψυχρό πόλεμο. Στη βάση της πεποίθησης ότι η Άγκυρα έχει καλές σχέσεις με αραβικά/μουσουλμανικά κράτη και το Ισραήλ, τόσο οι ΗΠΑ όσο και ισχυρά κράτη μέλη της Ε.Ε. θεώρησαν ότι η προώθηση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας θα αναβαθμίσει τις δυνατότητες της Ένωσης στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας και θα εξυπηρετήσει τα ευρύτερα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Οι τελευταίες εξελίξεις δικαιώνουν όλους όσοι υποστήριζαν ότι η Τουρκία δεν είναι ένας εν δυνάμει αξιόπιστος εταίρος στη Μέση Ανατολή, αλλά μια πηγή προβλημάτων. Με απλά λόγια, οι τελευταίες κινήσεις της Άγκυρας αφαιρούν από τη φαρέτρα των υποστηρικτών της μια σειρά επιχειρημάτων για προώθηση της πλήρους ένταξης της χώρας στην Ε.Ε. Παράλληλα, στις ΗΠΑ συγκρούονται πλέον δύο απόψεις για τις σχέσεις της χώρας με την Τουρκία. Η Τουρκία κινείται με μια δική της ατζέντα στο σύστημα των διεθνών σχέσεων, που δεν ταυτίζεται με τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Η συζήτηση που έχει αρχίσει στην Ουάσινγκτον για το κατά πόσον η Τουρκία είναι αξιόπιστος σύμμαχος θα φέρει στην επιφάνεια διάφορα σενάρια για το μέλλον των σχέσεων των δύο κρατών.
Οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων δεν είναι καθόλου συγκυριακές. Αναδεικνύουν μια νέα κατάσταση πραγμάτων στην περιοχή της Κύπρου, η οποία είναι ρευστή και αβέβαιη. Οι επαφές που είχε τις τελευταίες εβδομάδες ο Υπουργός Εξωτερικών της Δημοκρατίας, όπως επίσης και οι διεργασίες που είναι σε εξέλιξη, θα πρέπει να έχουν πείσει όλους ότι σε αυτή την περίοδο υπάρχουν ψηλά ρίσκα που δεν επιτρέπουν την προώθηση τελεολογικών σχεδίων για επίλυση του Κυπριακού. Αυτήν τη στιγμή η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει να επιδιώξει δύο πράγματα. Πρώτο, να διεκδικήσει το ρόλο του ουδέτερου τρίτου κράτους, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί ως διαμετακομιστικός κόμβος για την ασφαλή προώθηση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζας.
Αυτό πρέπει να γίνει στη βάση πολιτικών ανταλλαγμάτων, που σχετίζονται άμεσα με τη διαφύλαξη της κυριαρχίας και ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεύτερο, πρέπει να αρχίσει μια διεθνής διπλωματική εκστρατεία, η οποία θα αναδείξει την αναξιοπιστία της Τουρκίας με τρόπο που να αποτραπούν τα σχέδια για ανατροπή του status quo στην Κύπρο το Δεκέμβριο του 2010.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΕΝΤΑΣ 
Επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Επιστημονικός
συνεργάτης στο Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων.