| Εκτύπωση | 15/01/2012 | Του Μάριου Δημητρίου
Το Σάββατο η κηδεία του ήρωα της τουρκικής εισβολής Κυριάκου Γ. Χρίστου από την Κάτω Δερύνεια Αμμοχώστου
ΕΝΑ από τα χειρότερα εγκλήματα σε βάρος Ελληνοκυπρίων τον Αύγουστο 1974
Το ερχόμενο Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012, στις 10.30 π. μ., θα γίνει από την εκκλησία Αποστόλου Λουκά στον προσφυγικό συνοικισμό Αγίου Αθανασίου Λεμεσού η κηδεία του ήρωα της τουρκικής εισβολής Κυριάκου Γ. Χρίστου από την Κάτω Δερύνεια Αμμοχώστου, 38 χρόνια μετά την εν ψυχρώ εκτέλεσή του από Τουρκοκύπριους εξτρεμιστές στο τουρκοκυπριακό χωριό Μπέκιογιου κοντά στην κατεχόμενη Βώνη, στις 15 Αυγούστου 1974. Μαζί του είχαν δολοφονηθεί και θαφτεί σε ομαδικό τάφο άλλα 44 πρόσωπα (34 στρατιώτες και 10 πολίτες), σε ένα από τα χειρότερα εγκλήματα των Τούρκων σε βάρος άοπλων Ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων στη διάρκεια του πολέμου του 1974.
Τα λείψανα του αγνοούμενου Κυριάκου, 18χρονου νεοσύλλεκτου στρατιώτη του 399 Τάγματος Πεζικού που είχε έδρα το Μπογάζι Αμμοχώστου, παραδόθηκαν την περασμένη Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012 στους γονείς του Γιώργο και Γιαννούλα και στους έξι αδελφούς του Χριστάκη, Φώτο, Πανίκο, Άντρο, Σώτο και Πέτρο στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων (ΔΕΑ), στο χώρο της προστατευόμενης από τα Ηνωμένα Έθνη περιοχής του αεροδρομίου Λευκωσίας, που είναι κλειστό από το 1974.
Από το 2005 στο 2012
Η εκταφή των λειψάνων του Κυριάκου Χρίστου από τον ομαδικό τάφο στο Μπέκιογιου, πραγματοποιήθηκε από ομάδα Τουρκοκυπρίων αρχαιολόγων τον Απρίλιο του 2005, ενώ η παράδοσή τους στη ΔΕΑ έγινε από την τουρκοκυπριακή πλευρά το 2006 όταν άρχισε το πρόγραμμα εκταφών και αναγνώρισης λειψάνων. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκαν ανθρωπολογικές εξετάσεις και εξετάσεις DNA και διακριβώθηκε η ταυτότητα των λειψάνων του, ενώ ενημερώθηκε η οικογένειά του από αρμόδιους λειτουργούς του Γραφείου του εκπροσώπου της Ελληνοκυπριακής πλευράς στη ΔΕΑ, Ξενοφώντα Καλλή.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΔΕΑ (28.12.2011), μέχρι σήμερα έχουν εκταφεί τα λείψανα 838 ατόμων από διάφορους χώρους ταφής σε ολόκληρο το νησί, ενώ περισσότερα από 310 λείψανα αγνοουμένων έχουν ταυτοποιηθεί και επιστραφεί στις οικογένειές τους.
Τα χρόνια δεν απάλυναν τον πόνο
Συναντήσαμε το πρωί της Τετάρτης στην καφετέρια του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου στη Λευκωσία τον 78χρονο πατέρα του Κυριάκου, Γιώργο Χρίστου (Μπλάκκη) και τους έξι αδελφούς του μαζί με άλλους στενούς συγγενείς, λίγη ώρα πριν μεταβούν στο παρακείμενο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, για να παραλάβουν τα οστά του αγαπημένου τους. Η 76χρονη μητέρα του Γιαννούλα δεν ήταν εκεί, γιατί δεν μπορούσε ν’ αντέξει τη σκληρή δοκιμασία - ο πόνος για τον χαμό του γιου της είναι γι’ αυτήν το ίδιο αφόρητος, 38 χρόνια μετά.
Ακόμα και τώρα, ένα σοκ
Μέσα σε συγκινησιακά φορτισμένη ατμόσφαιρα, με τους έξι αδελφούς του Κυριάκου, τώρα μεσόκοπους πατέρες και παππούδες να περιμένουν με μάτια υγρά από τα δάκρυα να ειδοποιηθούν για μετάβαση στο Ανθρωπολογικό Εργαστήριο, ο πατέρας του μας αφηγήθηκε με σπασμένη φωνή πώς τον ειδοποίησε η ΔΕΑ για την ταυτοποίηση των λειψάνων του γιου του. «Παρόλο που ο Κυριάκος μας χάθηκε από τον Αύγουστο του ΄74 και από τότε δεν είχαμε καμιά αξιόπιστη πληροφορία για την τύχη του, πίστευα - ή ήθελα να πιστεύω - μέχρι τώρα ότι ήταν ακόμα ζωντανός, ίσως κάπου στην Τουρκία», μας είπε. «Η επιβεβαίωση του θανάτου του, αλλά και η πληροφόρηση που μας δόθηκε ότι εκτελέστηκε εν ψυχρώ από τους Τούρκους λίγο μετά που τον συνέλαβαν με άλλους στρατιώτες και πολίτες, ήταν για μας ένα τεράστιο σοκ που δεν θα το ξεπεράσουμε τόσο εύκολα».
Μια μέρα πένθους και θλίψης
Ο 29χρονος Κωνσταντίνος Ττοφή, από τα νεότερα μέλη της οικογένειας, σύζυγος μιας από τις εγγονές του Γιώργου Χρίστου, μας είπε ότι αυτή είναι μια μέρα μεγάλου πένθους και θλίψης για όλους, παρόλο που ήταν δυστυχώς αναμενόμενη, αφού τα τελευταία χρόνια συνεχώς ανευρίσκονται και ταυτοποιούνται τα οστά των αγνοουμένων. «Μας είπαν ότι βρήκαν το κρανίο και τα οστά των χεριών και των ποδιών του Κυριάκου», ανέφερε. «Μέχρι τώρα άκουγα μόνο το όνομά του και έβλεπα τη φωτογραφία του. Έκανα μια έρευνα γι’ αυτόν και ήξερα ότι ήταν ένα πολύ καλό παιδί, πολύ καλός μαθητής στο δημοτικό, αν και αναγκάστηκε να εργαστεί στις οικοδομές και να μη συνεχίσει στο Γυμνάσιο τη μόρφωσή του. Ήταν ποδοσφαιρόφιλος και έπαιζε μπάλα στον Ερμή Κάτω Δερύνειας.
Για να είμαστε ελεύθεροι
ΣΤΑΛΩ Χρίστου, θυγατέρα Φώτου Χρίστου, αδελφού του Κυριάκου: «Από τον καιρό που ήμουν μικρή άκουγα για τον θείο μου τον αγνοούμενο κι έβλεπα την ίδια φωτογραφία. Τον ήξερα μέσα από τις διηγήσεις του παππού μου και για να είμαι ειλικρινής, μέχρι πριν ενάμιση μήνα, πίστευα ότι μπορεί να ζει. Εκπλαγήκαμε όλοι… Τι να πω, όλα αυτά τα χρόνια ζουν οι γονείς των αγνοουμένων (όσοι άντεξαν τα γηρατειά και τον πόνο), χωρίς πληροφορίες για την τύχη των παιδιών τους… και τώρα γίνονται οι εκταφές των λειψάνων και τους λένε μετά από 37 και 38 χρόνια ότι βρήκαν κάποια από τα οστά του γιου τους... Εμείς για χρόνια δεν μπορούσαμε να κάνουμε μνημόσυνο του Κυριάκου στην εκκλησία. Δεν ξέραμε αν έπρεπε να γιορτάσουμε τα γενέθλια ή τη γιορτή αυτού του ανθρώπου, που ήταν τότε ένα 18χρονο παιδί και πήγε στον πόλεμο και έδωσε τη ζωή του για την πατρίδα του, για να είμαστε εμείς ελεύθεροι τώρα...».
Από την εκταφή, στην κηδεία
ΣΤΗΝ ιστοσελίδα της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων αναφέρεται ότι η συλλογή δειγμάτων αίματος από συγγενείς Ελληνοκυπρίων αγνοουμένων ολοκληρώθηκε πριν από μερικά χρόνια από το Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής στο Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου (ΙΝΓΚ). Η συλλογή δειγμάτων αίματος από συγγενείς Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων και η εξαγωγή DNA από τα δείγματα αυτά, διεκπεραιώνεται τα τελευταία χρόνια σε Τουρκοκυπριακό εργαστήριο στο Νοσοκομείο Dr. Burhan Nalbanto?lu στη Λευκωσία. Το DNA που εξάγεται από τα δείγματα αίματος μεταφέρεται στο Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής στο ΙΝΓΚ. Τα γενετικά δεδομένα των Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων συγγενών αγνοουμένων αποθηκεύονται σε κατάλληλες ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων στο Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής στο ΙΝΓΚ.
Οι εκταφές συνεχίζονται σε όλη την Κύπρο από Δικοινοτική Ομάδα αποτελούμενη από περίπου 55 αρχαιολόγους και ανθρωπολόγους. Το Ανθρωπολογικό Εργαστήριο της ΔΕΑ λειτουργεί από τον Αύγουστο του 2006 υπό τον συντονισμό μίας δικοινοτικής ομάδας Κυπρίων ανθρωπολόγων. Μέχρι σήμερα έχουν διεκπεραιωθεί οι ανθρωπολογικές αναλύσεις οστών 483 ατόμων, σε μια προσπάθεια να επιτευχθούν τα προκαταρκτικά συμπεράσματα ταυτοποίησης. Ακολούθως, δείγματα οστών στέλνονται στο Εργαστήριο Γενετικής Δικανικής Γενετικής για τη διεξαγωγή των γενετικών αναλύσεων. Το Εργαστήριο λειτουργεί από το 1995.
Η ΔΕΑ ανέθεσε τον Απρίλιο του 2007 στο εργαστήριο αυτό την αποστολή της ταυτοποίησης μέσω DNA των εκταφέντων λειψάνων. Η τυποποίηση των γενετικών δειγμάτων των συγγενών αγνοουμένων και η ταυτοποίηση των σκελετικών δειγμάτων διεκπεραιώνεται από ομάδα Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων γενετιστών. Τα πρώτα σκελετικά δείγματα αποστάληκαν στο Εργαστήριο Δικανικής Γενετικής από το Ανθρωπολογικό Εργαστήριο περί τις αρχές Απριλίου 2007 και οι πρώτες ταυτοποιήσεις ανακοινώθηκαν περί τα τέλη Ιουνίου 2007.
Διαδικασία ταυτοποίησης και επιστροφή λειψάνων
Η ΘΕΤΙΚΗ και επίσημη ταυτοποίηση λειψάνων ενός αγνοούμενου ατόμου πραγματοποιείται από την Ομάδα Συμφιλίωσης Επιστημονικών Δεδομένων, η οποία αποτελείται από τους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους γενετιστές του Εργαστηρίου Δικανικής Γενετικής του ΙΝΓΚ και από τους ανθρωπολόγους του Ανθρωπολογικού Εργαστηρίου της ΔΕΑ. Η ταυτοποίηση είναι θετική, μόνο όταν τα γενετικά αποτελέσματα είναι αδιαμφισβήτητα και δεν παρουσιάζουν οποιαδήποτε αντίφαση με τα ανθρωπολογικά πορίσματα ή/και ενισχύονται από αυτά.
Μέχρι σήμερα, μέσω της διαδικασίας αυτής, έχουν αναγνωριστεί 314 λείψανα ατόμων εντός των πλαισίων του προγράμματος της ΔΕΑ (253 Ελληνοκύπριοι και 61 Τουρκοκύπριοι). Οι οικογένειες των ατόμων αυτών ενημερώθηκαν για τον θάνατο των αγνοουμένων συγγενών τους και παρέλαβαν τα λείψανα των αναγνωρισθέντων ατόμων. Η οργάνωση των κηδειών των ταυτοποιηθέντων ατόμων αφήνεται στις οικογένειες με την οικονομική, και εάν χρειαστεί, την πρακτική στήριξη της ΔΕΑ. Μια ομάδα ψυχολόγων σε κάθε κοινότητα, παρέχει ψυχολογική στήριξη σε μέλη των οικογενειών σε περίπτωση που αυτά τη χρειάζονται ή ζητούν τέτοια βοήθεια.
Το ιστορικό της αιχμαλωσίας και της δολοφονίας
ΣΕ ΣΗΜΕΙΩΜΑ που η ΔΕΑ παρέδωσε στην οικογένεια του Κυριάκου Χρίστου μαζί με τα λείψανά του, αποκαλύπτεται το ιστορικό της σύντομης αιχμαλωσίας και της απάνθρωπης δολοφονίας του, μαζί με δεκάδες άλλους στρατιώτες και πολίτες που συνελήφθησαν από τους Τούρκους στο χωριό Βώνη στις 15 Αυγούστου 1974. Αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι λίγες μέρες πριν αρχίσει η δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής στις 14/8/74, ο Κυριάκος, όπως και οι υπόλοιποι άνδρες του 399 Τ.Π. είχαν μετακινηθεί στην περιοχή Μιας Μηλιάς και επάνδρωσαν αμυντικές θέσεις της Εθνικής Φρουράς στην περιοχή του φράκτη του χωριού. Την ίδια μέρα η περιοχή Μια Μηλιά - Τραχώνι Κυθρέας - Κυθρέα δέχτηκε μεγάλη και συντονισμένη επίθεση από τα τουρκικά στρατεύματα εισβολής, που χρησιμοποιούσαν πολύ μεγάλο αριθμό αρμάτων μάχης και είχαν και κάλυψη από την πολεμική τους αεροπορία. Και συνεχίζει το σημείωμα: «Εκμεταλλευόμενοι και τον υπόλοιπο βαρύ οπλισμό τους καθώς και την αριθμητική υπεροχή τους κατόρθωσαν να διασπάσουν τις αμυντικές γραμμές της Εθνικής Φρουράς στην περιοχή.
Ακολούθησε διαταγή για οπισθοχώρηση χωρίς ωστόσο να υπάρχει συντονισμός και ως εκ τούτου οι κινήσεις των εθνοφρουρών ήταν κατά βούληση. Ο Χρίστου και αριθμός άλλων συστρατιωτών του κινήθηκαν προς την περιοχή Τραχωνίου Κυθρέας για να καταλήξουν τελικά στη Βώνη.
»Στη Βώνη ο Χρίστου μαζί με ακόμη τριάντα έξι εθνοφρουρούς εισήλθαν εντός δύο οικιών οι ιδιοκτήτες των οποίων δεν είχαν εγκαταλείψει το χωριό. Όλοι οι στρατιώτες ντύθηκαν με πολιτικά ρούχα τα οποία τους προμήθευσαν οι ιδιοκτήτες των οικιών και άλλοι κάτοικοι Βώνης που είχαν παραμείνει στο χωριό. Το βράδυ της ιδίας μέρας οι στρατιώτες διανυκτέρευσαν στις δύο οικίες οι οποίες βρισκόντουσαν δίπλα - δίπλα.
Κατά τη διάρκεια της νύκτας οι εθνοφρουροί κατέγραψαν τα ονόματά τους και το χωριό καταγωγής τους σε ένα κομμάτι χαρτί, εκτός του ενός ο οποίος ήταν γιος της ιδιοκτήτριας της μιας οικίας και ακόμη ενός ο οποίος ανέφερε το όνομά του προφορικά. Τελικά ο κατάλογος με τα ονόματα των εθνοφρουρών αντιγράφηκε και έφθασε με κάθε προφύλαξη στον Κυπριακό Ερυθρό Σταυρό με τη βοήθεια εγκλωβισμένων κατοίκων Βώνης. Το πρωί της επομένης ημέρας, 15/8/74, δύο από τους στρατιώτες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις οικίες στη Βώνη και να προσπαθήσουν να εντοπίσουν τρόπο διαφυγής προς τις ελεύθερες περιοχές και να επιστρέψουν να ενημερώσουν και τους υπόλοιπους στρατιώτες.
»Οι εναπομείναντες 35 στρατιώτες τοποθέτησαν λευκό ύφασμα στις πόρτες των οικιών με πρόθεση να παραδοθούν σε περίπτωση που έφθαναν εκεί Τουρκικά στρατεύματα. Γύρω στις 08:00 - 09:00 π.μ. της ιδίας μέρας έφθασαν έξω από τις οικίες ένοπλοι Τουρκοκύπριοι οι οποίοι άρχισαν να πυροβολούν πάνω στις πόρτες.
Μόλις σταμάτησαν οι πυροβολισμοί όλοι οι στρατιώτες βγήκαν έξω και παραδόθηκαν στους ένοπλους Τουρκοκύπριους. Οι Τουρκοκύπριοι οδήγησαν τους 35 στρατιώτες όπως και τους 10 πολίτες οι οποίοι διέμεναν στις υπό αναφορά οικίες προς το τουρκοκυπριακό χωριό Επηχώ. Την όλη διαδικασία της σύλληψης των 35 εθνοφρουρών και των 10 πολιτών εκτός από τις γυναίκες παρακολούθησαν κρυμμένοι και οι δύο στρατιώτες οι οποίοι επέστρεψαν στη Βώνη, επειδή δεν κατάφεραν να βρουν τρόπο διαφυγής.
»Αφού οι ένοπλοι Τουρκοκύπριοι απομακρύνθηκαν μαζί με όλους τους συλληφθέντες, οι δύο εθνοφρουροί συνομίλησαν λίγο με τις γυναίκες και άμεσα απομακρύνθηκαν ένεκα του κινδύνου και κρύφτηκαν σε άλλες οικίες του χωριού. Αργότερα την ιδία μέρα οι δύο στρατιώτες συνελήφθησαν μαζί με άλλους κατοίκους Βώνης από τα τουρκικά στρατεύματα και οδηγήθηκαν αρχικά στην πλατεία του χωριού και στη συνέχεια στο Νέο Χωρίο Κυθρέας και τελικά στο γκαράζ Παυλίδη.
Από το γκαράζ Παυλίδη οι δύο στρατιώτες μεταφέρθηκαν στα Άδανα και αργότερα αφέθηκαν ελεύθεροι.
Ο Κυριάκος Χρίστου και τα υπόλοιπα 44 πρόσωπα από την ώρα που συνελήφθησαν στη Βώνη στις 15/8/74 από τους ένοπλους Τουρκοκύπριους δεν έδωσαν σημεία ζωής».ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου