Η Κύπρος: Το Διαιρημένο ακόμη νησί της Ε.Ε.

http://www.saith.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=29&Itemid=28

Του Δημήτρη Λακαφώση Αντιστρατήγου ε.α.

Έχουν περάσει 34 χρόνια από την Τουρκική εισβολή και την κατοχή του 40% σχεδόν της Κύπρου, στις 20 Ιουλίου 1974. Μέρος του γκρεμισθέντος τείχους του ψυχρού πολέμου μεταφυτεύτηκε και ευδοκιμεί και διαχωρίζει ακόμα, το νησί. Έχουν, βέβαια, γίνει έκτοτε αρκετές προσπάθειες, όμως χωρίς αποτέλεσμα. Σημαντική είναι η τελευταία, με τη συντριπτική πλειοψηφία του 76% των Ελληνοκυπρίων (Ε/Κ), στις 24 Απριλίου 2004, να απορρίπτεται το συνταχθέν από τα Η.Ε., της ΗΠΑ και Βρετανία γνωστό ως σχέδιο Ανάν -5, του οποίου οι βασικότερες αδυναμίες ήταν:

-          Τρεις (3) ξένοι δικαστικοί θα διοικούσαν, στην ουσία, το νέο κράτος.

-           Περιορισμός επιστροφής Ε/Κ προσφύγων και επανάκτησης περιουσίας τους.

-          Εποικισμός των κατεχομένων, σε αντίθεση προς τη συνθήκη της Γενεύης.

-          Απενοχοποίηση της Τουρκίας από την εισβολή και την κατοχή.

-          Δικαίωμα των παραμενόντων τουρκικών δυνάμεων να επεμβαίνουν στον Ε/Κ τομέα.

-          Δεν επεστρέφετο στους Ε/Κ το αναμενόμενο και επιδιωκόμενο έδαφος.

Τέσσερα (4) χρόνια μετά την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν-5

Η επόμενη ημέρα του απορριφθέντος Σχεδίου Ανάν – 5 βρίσκει την Κύπρο σε επιφυλακτικότητα για πιθανούς εκβιασμούς από εκείνους που το επινόησαν. Πράγμα, όμως, που δεν έγινε. Ουδέποτε τιμωρείται η ετυμηγορία ενός λαού.

Την διστακτικότητα ακολουθεί η προσπάθεια της 8^ης Ιουλίου 2006, η γνωστή συμφωνία Gambari. Σήμερα δεκαοκτώ (18) μήνες μετά, η προσπάθεια παγώνει και η Τουρκία πιέζει τους Τουρκοκύπριους (Τ/Κ) για την ακύρωση της συμφωνίας.

Η Κύπρος αντιμετωπίζει ιδιαιτερότητα. Είναι μέλος της Ε.Ε. από 1 Μαΐου του 2004, και έχει ένα τμήμα της να κατέχεται από άλλη χώρα που επιδιώκει να ενταχθεί στην Ε.Ε. Αυτό, βέβαια, δεν μπορεί να γίνει. Πρέπει, πρώτα, η Τουρκία να αναγνωρίσει την Κύπρο και να επιτρέψει στα Κυπριακά πλοία και αεροπλάνα να εισέρχονται στα λιμάνια και τα αεροδρόμια της Τουρκίας.

Στις πρώτες μετά το δημοψήφισμα και την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. προεδρικές εκλογές, στις 17 και 24 Φεβρουαρίου 2008, - εκλογές με κυρίαρχο θέμα το εθνικό – ο κυπριακός λαός άνοιξε νέα σελίδα με την ελπίδα λύσης του Κυπριακού.

Προοπτικές – Ανησυχίες

Οι Ε/Κ αποδέχονται τη φιλοσοφία του Σχεδίου Ανάν-5 για δικοινοτική-διζωνική ομοσπονδία που αποτελεί και απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Κύπρου, αλλά, δεν αποδέχθηκαν το ίδιο το Σχέδιο. Συνεπώς, αναμένεται νέο Σχέδιο προς διαπραγμάτευση για να βγει το κυπριακό από το τελμάτωση στην οποία βρίσκεται. Η έξοδος από την στασιμότητα επιτυγχάνεται με δυναμική πολιτική, μακριά από τις δογματικές αντιλήψεις και τις αγκυλώσεις, με ειλικρινείς και πειστικές προσεγγίσεις εταίρων και συμμάχων. Η αναθέρμανση πρωτοβουλιών προς τα ΗΕ και την ΕΕ και τους άλλους αρμόδιους οργανισμούς, εξασφαλίζουν την αμοιβαία εμπιστοσύνη, ακόμη και εκείνων  που απογοητευτήκαν από την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν – 5, πράγμα που είναι απαραίτητο για τη λύση του κυπριακού.

Μετά το Σχέδιο Ανάν – 5, η συμφωνία της 8^ης Ιουλίου 2006 έχει παραμείνει ως η μόνη βάση με διεθνή σφραγίδα για την έναρξη συνομιλιών Ε/Κ και Τ/Κ. Είναι λογικό, όμως, στις διαπραγματεύσεις να υπάρχουν και διαφοροποιήσεις μεταξύ των Ε/Κ, αρκεί οι διαφοροποιήσεις τελικά να συνθέτουν κοινή πολιτική για την επανένωση της Κύπρου.

Παρά τους φόβους άλλων, η ανεξαρτησία του Κόσσοβου δεν μπορεί να αποτελέσει προηγούμενο για τη Β. Κύπρο, αφού για την Κύπρο υφίσταται καθαρά θέμα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής. Κάθε περίπτωση, ασφαλώς, έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, ωστόσο οι ανησυχίες υπάρχουν.

Στις διαπραγματεύσεις φυσικά αναμένονται και αμοιβαία αποδεκτές υποχωρήσεις, χωρίς τις οποίες δεν υπάρχουν διαπραγματεύσεις. Όμως, επιβαλλόμενοι και άλογοι συμβιβασμοί, που πολλάκις παρατηρούνται, μπορεί προσωρινά να εντυπωσιάζουν αλλά τελικά οδηγούν σε τετελεσμένα, και εν προκειμένω, στη defacto διχοτόμηση. Ο χρόνος πιέζει και η παρούσα κατάσταση στην Κύπρο περιμένει άμεση λύση.

Τελικά, σημασία δεν έχει εάν προωθείται το ένα (1) ή το άλλο σύστημα αφού ο ορισμός των συστημάτων είναι ασαφής και ερμηνεύονται ανάλογα προς τις επιδιώξεις αυτών που θέλουν να τα επιβάλλουν. Στο Σχέδιο Ανάν – 5 χρησιμοποιήθηκε ο όρος της ομοσπονδίας, στην ουσία όμως προέκυπτε συνομοσπονδία με δύο (2) ενισχυμένα «συστατικά κράτη» ενός ασθενούς κεντρικού κράτους. Σημασία, λοιπόν, έχει το προκύπτον σύστημα να είναι λειτουργικό, εφαρμόσιμο και βιώσιμο, βασισμένο στα ψηφίσματα των ΗΕ και στις αρχές της ΕΕ. Να παρέχει ασφάλεια και ευημερία και να είναι αποδεκτό από όλο το κυπριακό λαό